Темы эссе по русскому языку и литературе 9 страница

Мен бұл жұмысымды жазбас бұрын, зерттеушілердің, профессорлардың көптеген еңбектерін оқыдым. Көптеген гипотезалар болды, олар өте көп, мысалы: қалмақтарға байланысты, жердегі көл мен талдарға тоғайларға 11 үйден ғана тұратын ауылдың қариясының есімімен байланысты да болды. Сол кезде мен өзімнің әңгімемді жай әңгіме деп есептеп те қалған жағдай болды. Бірақ өзіңнің өскен жерің туралы жазғанда, барлық күдіктер жойылады екен-ді.»Ауыл» деген сөзді естігенде менің өн бойымды қуаныш кернейді. Өйткені ауылдың ауасы таза, суы тұнық, шөбі көк майса болады. Ауылда төрт түлік мал ұстағандықтан май, ірімшік, сүт, сүзбе, айран, шұбат, құрт мол.

Баян-біздің ауылымыз, Қызылжар жерінен 180 шақырымдай жерде орналасқан. Осы күнгі ауыл ортасындағы ой-шұңқырлар ол кезде айналасы ақ қайың, тал-теректері араласа өскен жасыл желекті айдын көлдер болса, қазір батпақ болып жылға тап-таза мөлдіреп, көздің жанарын арбап ағып жатқан бұлақ екен. Бұл жерде Масакөл деген көл бар. Бұлай аталуының себебі әрдайым жаз болса маса қаптайды екен. Жаз болса қазақтар жайлауда ғой, осыған байланысты жергілікті тұрғындар осылай атап кеткен.

Жартытөбе ауылында, Келес өзенінің жағасында Бесшейіт мазараты болған. Келес өзені көпірінің айналасында түрлі-түрлі базарлар, дүкендер, мал базары орналасқан. Әр елден келген керуендер сол көпірден өтіп, сауда-саттық жасаған. Өзеннің бергі жағында күл-қоқыс тастайтын жер үлкейіп, төбе болған. Біраз уақыт өте келе Келес өзенінің суы бірте-бірте көбейіп, жарлар құлап, күл-қоқыс төбесінің жартысын шайып кеткен. Бүгінгі таңда төбенің орны ғана бар.1912-1930 жылдары ол жер Жартытөбе деп аталған. Кеңес өкіметі орнағаннан кейін Ташқазақ, 12-ші ауыл болған.Тәуелсіздік алғаннан кейін жылдары ауылға Жартытөбе деген атауы қайтарылған.

Құрама ауылы,1900 жылдары бұл ауылда Жағалбайлы руының Бөдес атадан тараған ұрпақтары тұрған.1942-1945 жылдар аралығында осы ауылға Сталиндік репрессияға ұшыраған Қап тауының (кавказдықтар) халқы келіп қоныстанған. Ауылда қазақ, өзбек, әзербайжан ұлттары аралас тұрғандықтан ауылды»көп ұлттан құралған» ауыл деп, кейінен Құрама ауылы аталып кеткен. Ал Құрысай ауылы кейінгі кезде пайда болған. Кеңес заманында бұл ауылда да ағын су көзі болмаған соң, елді осында құр сайға қоныстандырып, ұңғыма қазып су шығарған. Қазіргі күнде 30 шақты отбасы тұрады. Суды бұрынғыша сол ұңғымадан ішеді. Қоныстанған жер о баста құр сай болған себепті ауылдың атын Құрысай деп қойған.Тарихи шындыққа, қойнауы аңыз бен жұмбаққа толы осынау өлкенің қай түпкіріне барсаң да, жер-су аттары әрқилы жерлер кездеседі.

Қазіргі кезде ономастика ғылымы тәжірибенің алдында жүруі керек. Әсіресе, жаһаният заманында тәжірибе ғылымнан қол үзсе, кейде қателесіп, бұра тартып кетуі мүмкін. Ендігі жерде ономастика ғылымы атаулардың тек тілдік мағынасын ашумен, яғни тілдік кодпен (кілтпен) шектеліп қалуына мүлде болмайды. Өйткені ономастикалық атаудың мазмұнында: 1) тілдік, 2) мәдени, 3) тарихи кодтар туралы сан алуан ақпараттар болады. Бұлар халықтың өмір тәжірибесінен жинақтаған дәстүрлі білімдері болып саналады. Дәстүрлі білім деп отырғанымыз жоғары мектептегі, үйрететін білімдер емес. Қазақ ономастикасын зерттеуде атаудың тілдік кілті (коды) едәуір жақсы ашылды. Бұл – үлкен жетістік. Алайда атаудағы мәдени, тарихи, тағы да алуан түрлі ақпараттар жүйесін ашу өз кезегін күтіп тұр.

Бірақ осы заманда біз білмейтін атаулар қаншама десеңші! Мәселен, қазақ жерінде Семей жағында Кеңтарлау деген елді мекен атауы бар. Нағыз халықтық атау. Алайда қазіргі тіл иелмендері (носители языка) атаудың мағынасын түсіне қоймайды, өйткені бұл атаудың тілдік коды да, мәдени коды да»жабық». Алдымен тілдік кодты ашып, онда қандай ақпараттар салынғанын байқастайық. Тарлау деп әртүрлі шөп аралас өскен шалғынды жерді айтқан.

Әрине,туған жерімнің барлық жерлерін жазу мүмкін емес. Өйткені өңіріміздің өткені мен бүгінін түгел қамту мүмкін емес. Қай-қайсымыздың да білгенімізден білмейтініміз аз емес. Сондықтан талай жеткіншектің жүрек қылын тербеп, өлке тарихы туралы баяндалған оқиғалардың ауқымын кеңейтіп, тереңдете түседі. Бұл шығармадан соң туған жеріміз, асыл аймағымыз туралы тағы да тың дүниелер жазылады деген үміттемін.

Сөзімнің соңын Елбасы айтқан сөздермен аяқтағым келеді:»Жалпақ жұртыңды, алашыңды құрметтеу алдымен өзің тұрған өлкенің тарихын, табиғатын танудан, адамдарын ардақтаудан басталады». Шынымен, егер өз туып-өскен жеріңнің тарихын өзің білмесең, басқа ол кімге керек.Тарих деген алдағының кейінгіге өнегесі.

Темы эссе по русскому языку и литературе

(общественно-гуманитарное направление)

Если душа родилась крылатой…

(по лирике М. Цветаевой)

Калагина Н.А.

Саумалкольская школа-гимназия №2

Айыртауский район

n.kalagina@mail.ru

«Если душа родилась крылатой…» - это незамысловатые строчки великой поэтессы Марины Цветаевой. Может ли быть душа крылатой? Окрыленный человек, - это какой человек? Была ли душа Марины Ивановны крылатой?

Изучая творчество Марины Цветаевой, понимаешь, что это человек с тонкой душевной организацией. С детских лет ее душа стремилась много понять и прочувствовать. Ее стихи рождались из чувств, а чувства ложились на бумагу. Погружаясь в лирику поэтессы, понимаешь, что Цветаеву не спутаешь ни с кем другим. Она – поэт своеобразный, безусловно, талантливый и непосредственный. Ее стихи наполнены воздухом, светом, безграничным простором. Я думаю, что ее поэзия - бьющий эмоциями фонтан, если не высказать их, кажется, разорвется душа. Не случайно латвийский поэт О. Вициетис называет Цветаеву «звездой первой величины». Много испытаний пережила поэтесса в жизни, которые не сломали ее, в наше современное время я не представляю, найдется ли такая, по стихам которой можно просто составлять биографию века.

Стихотворение «Если душа родилась крылатой…» по объему состоит всего из шести строчек, но каких? Мне показалось, что это лозунг, в котором отразился внутренний мир Марины. Возможно, она ищет крылья, чтобы подняться над миром и показать неравенство общества, сытых и голодных, а может, хочет, чтобы на мир взглянули по-другому, чтобы мир был справедлив по отношению к каждому живущему. Поэтому и пишет: «Два близнеца, неразрывно – слитых: Голод голодных – и сытость сытых!»

Я считаю, что данное стихотворение актуально и в наши дни. Порой так хочется не остаться в стороне, особенно когда наблюдаешь за мировыми конфликтами, разногласиями и непониманием властей и простых людей в странах, где сейчас царит хаос и неразбериха.

Душевный мир и мир реальный должны жить в гармонии, тогда человек будет счастлив. «Крылатая душа», по мнению Цветаевой, «может существовать в свободной стране», я тоже согласен с этим мнением. Ведь Государство должно существовать без насилия и делать все, чтобы человеку было комфортно, чтобы он был свободен, а свобода рождает вдохновение. Вдохновенный человек может многое преодолеть и сделать для себя, для общества и для своей страны. Не это ли счастье? Не это ли окрыляет душу?

Рецензия

Автор данной работы использует разнообразные возможности эссе-мнения. Данная работа соответствует теме. Тезисы сформулированы в соответствии с выбранной проблемой.

В эссе прослеживается логичность. Микротемы выделены абзацами. Для обоснования тезиса автором приводятся аргументы. Аргументируя свою точку зрения, автор обращается к стихотворению М. Цветаевой «Если душа родилась крылатой…». Авторская позиция выражена четко.

В работе дается толкование ключевого словосочетания «крылатая душа». В эссе отсутствует оригинальность суждения, нет интересных сцеплений, но прослеживается индивидуальность позиции автора.

Выразительность мысли и речи достигается афористическими высказываниями (вводными конструкциями, вопросно-ответной формой изложения, цитатным материалом из разных источников). Есть замечания по речевой культуре: «бьющий эмоциями фонтан, если не высказать их, кажется, разорвется душа».

В эссе представлены разнообразные синтаксические конструкции.

Количество баллов (9) соответствует оценке «отлично»

В эссе отсутствуют орфографические, пунктуационные, грамматические ошибки, по русскому языку количество баллов (10 десять) соответствует оценке «отлично».

«Мой друг, Отчизне посвятим души прекрасные порывы!»

(А. С. Пушкин «К Чаадаеву»)

Калагина Н.А.

Саумалкольская школа-гимназия №2

Айыртауский район

«Мой друг, Отчизне посвятим души прекрасные порывы…» - писал А. С. Пушкин П.Я. Чаадаеву. Что же он имел в виду, и какой смысл заложен в этих строчках? Дружба? Любовь к Родине? Или и то и другое?

Во-первых, я уверен, что центральная тема этого стихотворения – свобода. Ведь свобода – ключевое понятие творчества великого поэта. Для него свободная и честная Родина всегда была предметом его мечтаний. Поэтому тема народа и его судьбы звучит во многих его стихотворениях и произведениях.

Во-вторых, сразу хочется задаться вопросом: «В чем смысл этого стихотворения?» В одном из информационных источников я прочитал, что это стихотворение Пушкин написал еще в юношеские годы и посвятил его своему другу – Чаадаеву, который оказал на него огромное влияние. Я уверен, что беседы с Чаадаевым возвышали Пушкина, возбуждали в нем патриотические чувства. В своем юношеском послании поэт, говоря о неимоверном желании увидеть Родину свободной, сравнивает эту мечту с чувством страстного любовника, вчитайтесь в эти строки:

Мы ждем с томленьем упованья
Минуты вольности святой,
Как ждет любовник молодой
Минуты верного свиданья.

Не правда ли, они великолепны?!

А. Вяземский когда-то сказал: «Неволя была, кажется, музою, вдохновительницею нашего времени». Я согласен с ним, ведь правда, чтобы написать это стихотворение, на Александра Сергеевича, с одной стороны, повлияла неволя, а с другой - беседы с сердечным другом.

Размышляя над дружескими отношениями Пушкина и Чаадаева, невольно начинаешь соотносить дружбу в наше современное время. Мне кажется, что сейчас найти единомышленников со школьной скамьи очень трудно, тем более призвать любить свое Отечество, а Пушкин в то время мог обратиться к своему другу со словами:

Пока свободою горим,
Пока сердца для чести живы,
Мой друг, отчизне посвятим
Души прекрасные порывы!

Подводя итог своего эссе, я хочу сказать, что это своеобразное послание гения литературы для следующих поколений, то есть для нас, чтобы мы могли «… Отчизне посвятить души прекрасные порывы…»

Рецензия

Автор данной работы использует разнообразные возможности эссе-рассуждения. Данная работа соответствует теме. Тезисы сформулированы в соответствии с выбранной проблемой.

В эссе прослеживается логичность. Микротемы выделены абзацами. Позиция автора индивидуальна. Начинается эссе с ряда риторических вопросов, демонстрирующих неоднозначность сцепления таких понятий, как дружба и любовь к Родине. Для обоснования тезиса автором приведены аргументы, которые соответствуют тезису. Аргументируя свою точку зрения, автор обращается к стихотворениям А.С. Пушкина. Авторская позиция выражена в конце эссе.

Выразительность мысли и речи достигается афористическими высказываниями (вводными конструкциями, вопросно-ответной формой изложения, цитатным материалом из разных источников). В эссе представлены разнообразные синтаксические конструкции.

Количество баллов (10) соответствует оценке «отлично»

В эссе отсутствуют орфографические, пунктуационные, грамматические ошибки, по русскому языку количество баллов (10 десять) соответствует оценке «отлично».

«Что такое патриотизм?»