Тестовые задания и ситуационные задачи по дисциплине «Сестринское дело в хирургии» 1 страница

Бекітемін

ОӘК отырысында

Төрағасы 

______________ О.В.Киричок

«____»______________20__ж., № ___

Оқу бағдарламасы – (5В 110100 Мейірбике ісі) 

Оқыту түрі – күндізгі

СИЛЛАБУС

Пән:«Хирургиядағы мейірбике ісі»

2015 ж

Құрастырғандар: Кундакбаева А.Б. ___________________

                                                                                               Қолы

                         Пшеничникова Е.В. ___________________

                                                                                               қолы

Силлабус 5В110100 «Мейірбике ісі» мамандығы бойынша «Денсаулық сақтауда ғылыми зерттеу әдістеріне кіріспе» пәнінің жұмыс бағдарламасы негізінде құрастырылған.

Қаралды

«Мейірбике ісі» кафедрасының мәжілісінде.

Кафедра меңгерушісі м.ғ.к. __________________ А.Д.Бейсенов

                                          қолы

Жоғары мектеп (Факультет) гуманитарлы ғылым деканы

т.ғ.к., ассоциириялық  профессор __________________ С.А.Жуман

                          қолы

«___»________________2015ж., №____

1. Мейірбике ісі кафедрасының оқытушылары туралы жалпы мәлімет:

Кафедра меңгерушісі: Бейсенов Ануарбек Дамирович

№2 Клиникалық пәндер секциясының меңгерушісі: Пшеничникова Елена Владимировна

Офис: КОУ, корпус «Д», 5 этаж, № 514 бөлме

Тел.: 375- 55 – 76 ж., ү. 265-20-15

Оқытушы: Кундакбаева А.Б.

Офис: кафедра

Тел.: 375- 55 –76 ж.

«Денсаулықты нығайту және арудың алдын алу»пәннен сабақтар жүргізіледі:

• КОУ, «Д»корпусы, Абая көшесі, 115, 5 этаж
• НИИОиР клиникалық кафедра базасы, Абая көшесі, 95.

Пәннің саясаты:

Дәрістерде, тәжірибелік сабақтарда, СОӨЖ – де рефератты жұмысты қорғау түрінде, жобаны талдау және талқылау түрінде, кеңестер және т.б., сонымен қатар СӨЖ – рефераттар, тесттік тапсырмалар, кестелер, мейірбикелік ауру тарихын жүргізу және т.б. мақсатты бағытталаған жүйемен қорытындылады.

Оқыту үрдісі «Мейірбике ісі» кафедрасының клиникалық базаларында, студенттердің білімін және дағдыларын ашуға және тереңдетуге бағытталған қарт және егде жастағы науқастарды жүргізуге мақсатты келу және олардың кәсіби шеберлігін жетілдіру және студенттерге қарт және егде жастағы науқастарда көп кездесетін хирургиялық арурлар жайында теориялық білімді беру, гериатриялық науқастарды бақылау, осы санаттағы науқастарға алғашқы медициналық көмек көрсетуде мейірбикелік үрдісті ұйымдастыру және жүргізуді.

Сабақта студент ақ халатта, әдебиет және жабдықтармен отыру керек:

· «Хирургиядағы мейірбике ісі» курсы бойынша оқулық;

· Студенттің оқу – әдістемелік жиынтығын;

· Дәріске қалың дәптер; тәжірибеге дәптер;

· СӨЖ –дің орындалған тапсырмаларына папка;

Оқытушының студенттерге талабы жоғарғы мектептегі гуманитарлық ғылымды оқытудың жалпы қағидасына негізделген. Ерекше назар студенттерді клиникаға апаруға бағытталады, олардың этика және деонтология ережесін сақтауында.

· Барлық сабақтарға міндетті түрде қатысу;

· Сабаққа қатыспау (минус)100 балл;

· Кешігу, телефон, шпаргалка пайдалану (минус)20 балл.

2. БАҒДАРЛАМА

Кіріспе

Хирургиядағы мейірбике ісі – хирургиялық ауруларды және жарақаттарды оқытатын, диагностиканың, консервативті және оперативтің емнің, аурулардың алдын алуында арнайы әдістерді дамытатын және қолданылатын, медицинаның бір саласы. 

Хирургиялық ғылымы тоқтаусыз даму үстінде, жаңа жаңа мәліметтер жинақталып жатыр, хирургияның негізгі жағдайында дәстүрлі түсініктер өзгеріп жатыр, мысалы, асептика және антисептика, жансыздандыру негізі және реанимация, қан құю, пластикалық хирургия, трансплантология және т.б.

Пән мағынасы медициналық көмекті ұйымдастыру сатысы және кезеңінде тұрақты кәсіби стереотипті іс әрекетті дамытуда, мамандарды құрудың интегралды жүйесінің үлесін қамтамасыз етуден тұрады. 

Хирургияның негізгі бөлімдерін білу керек, ол хирургиялық науқасты тексеруде негізгі клиникалық білім беруді қарастырады. Білім алушылар жалпы хирургияны оқу барысында, кәсіби қызметтерінде қажет болатын, керекті білімді және тәжірибелік дағдыларды үйренеді.

Хирургиялық ауруларды диагностикалауда және оны емдеуде барлық мамандық және саланың медициналық қызметкерлері қатысады, сонымен қоса, емдеу мекемесінде жедел хирургиялық ауруларға күмәнданатын хиругиялық науқастарға уақтылы медициналық көмек және тағайындалу бойынша жіберу туралы, хирургиялық қызметтің құрылымын ұйымдастырады.

Хирургиялық науқастар оперативті емді және медикаментозды терапияны, қолдауды, тұрақты қамқорлықты, бақылауды және күтімді қажет етеді. Осындай науқастармен жұмыс жасауға мед.қызметкерлерді дайындауды қажет етеді. 

 Пән хирургияда мейірбикелік үрдісті ұйымдастыруды, студенттерде мейірбикелік диагноз қоюға, науқастарды күту және бақылау керектігінің шамасын анықтауға, дәрігерге дейінгі көмекті көрсетуге мүмкіншілік беретін клиникалық ойлауды қалыптастырады. Тәжірибелік сабақтар стационарда бекітіледі, науқастармен тікелей қатынаста, ауруды талдау, дәрігерлік тағайындауларды және науқастарды күтуді орындаумен.

Пәнді оқытудың нысаны болып медицина қызметкерлері іске асыратын науқастарға деген емдік үрдістің нәтижесін оңды қамтамасыз етуге бағытталған, барлық және кәсіби қызметтердің жағдайы жатады.

Пәннің мақсаты:

Ғылымның қазіргі заманғы жетілуі негізінде студенттерге жедел хирургиялық аурулардың ерте диагностикалық, жедел іріңді аурулар және травмалық жарақаттардың әр түрлерінің әдістерін, зерттеу және емдеу әдісін нақты түсінуге, хирургиялық, травматологиялық және реанимациялық науқастарға қатысты, науқастарда медициналық мәселелерін және мейірбикелік үрдісті анықтауға мүмкіншілік беретін, сонымен қатар студенттерді аурухана ішілік инфекцияның алдын алуды ұйымдастыру әдістерімен таныстырады.

 Пәннің міндеттері:

· студенттерге кең таралған хирургиялық патологияның негізгі көріністері жөнінде білім беру;

· хирургиялық науқастарға теориялық және тәжірибелік негізде көмек көрсетуді үйрету;

· кәсіби этика және деонтология қағидасын үйрету;

· травматологиялық науқастарды және жедел хирургиялық аурулары бар науқастарды тексеру техникасына және алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін үйретуді;

· жедел хирургиялық аурулар және жедел іріңді үрдістердің алдын алу әдістерін үйретуді;

· мейірбикелік манипуляция тәсілі және техникасын үйретуді және оны іске асыруды қамтамасыз етуді;

· хирургиялық, травматологиялық науқастарға байланысты мейірбикелік үрдісті іске асыруды үйретуді.

Оқытудың қорытынды нәтижелері

Студент білу тиісті:

Түсінік болуы керек:

· денсаулық сақтау және медицинаның негізгі мәселелерін және басқа да әлеуметтік салалармен байланысы және өзара тәуелділігін;

· денсаулық сақтау төңірегіндегі халықаралық саясатты;

· дүние жүзіндегі денсаулық сақтаудың заманауи беталысын және даму болашағын;

Білу керек:

· мейірбике ісінің философиясын және саясатын;

· адамның адамға, қоғамға, қоршаған ортаға, сонымен қатар кәсіби сала қатынасын басқаратын, этикалық және құқықтық дағдылар;

· медициналық деонтологияның негізі;

· мейірбикелік үрдістің және кезеңдер оның дамуының философиюясынжәне саясатын;

· медициналық мекемелердегі емдік – сақтау, санитарлы – гигиеналық және санитарлы эпидемиялық тәртіптеріне талап;

· денсаулық сақтау саласындағы Қазақстан Республикасының құжаттарының заңдары мен дағдылары;

· өмірдің жалпы шығу заңдылықтары және дамуы, жасушаның, тіндердің, қалыпты және паталогиялық жағдайларда ағзалардың және оларлдың жүйелерінің құрылымы және құрылысы;

· жағдай және аурулардың, паталогиялық үрдістердің пайда болу себебін және факторларын;

· әр түрлі жас кезеңдердегі физиологиялық және патологиялық үрдістердің ерекшеліктерін;

· замануи асептика және антисептиканың қағидаларын, хирургияда қолданылатын, антисептикалық заттарды, хирургиялық стационардың құрылысы және жоспарламасын;

· наркоздың анықтамасын, оның жіктелуін, наркотикалық заттардың әсер ету механизмін;

· наркоздың клиникалық ағымын;

· жалпы жансыздандыруда жатқан, науқастардың жағдайын бақылау;

· жергілікті ансзтезия түрлері, негізгі анестезиялаушы заттар;

· анестезия жүргізудің көрсеткіштері және қарама –қарсы көрсеткіштері;

· әр түрлі шоғырланған ісіктердің клиникалық симптомдары;

· қан кетудің жіктелуі, себебі; қан кетудің клиникалық көрінісі, қан кетудің заманауи диагностикалау әдістері және тоқтатуы;

· хирургиялық науқастарда анемияны коорекциялау әдістері;

· Қазақстан Республикасында және шет елдерде қан қызметінің құрылымы және тағайындалуы, донорлық;

· қан тобы және резус – фактор, қан құюда сәйкестік, құйылған қанның әсер ету механизмі, қанның компоненттері және препараттары, гемаирансфузияның асқынуы, алдын алу және емдеу сұрақтары, АИТ инфицирленуінің мәселелері;

· сақтау, қанды консервілеу, қан алмастырғышты құю, әсер ету механизмі, емдеу олардың артықшылығы;

· клиникалық тәжірибеде кездесетін, хирургиялық аурулардың және тарвмалардың негізгі синдромдары және симптомдарының ең көп таралғандары;

· травма, травматизм, травматикалық токсикоз анықтамалары;

· ағзадағы әр түрлі жарақаттардың патогенетикалық өзгерістері, жіктелуі;

· жабық жарақаттарды заманауи диагностикалау әдістері, хирургиялық емнің алғашқы көмегі және көрсеткіштері;

· талу, коллапс, шок, терминалды жағдайдың – клиникасы, жарақаттардағы алғашқы көмек көрсету, жүрек және өкпе реанимациясының негізі;

· жара, жарақаттың анықтамасы, жіктелуі, жара үрдісінің ағымы;

· жараны жалпы және жергілікті емдеуге заманауи әдісі, жараны хирургиялық өңдеудің көрсеткіші, жазылуудың түрлері;

· әр түрлі күйік, үсікті жара үрдісінің ерекшелік ағымы, жіктелуі, күйіктік аурудың клиникасы, емі, күйік, электрожарақат, үсік кезінде алғашқы көмегі;

· сынық және буын шығуы, жіктелуі, клиникасы, емі, сынық және буын шығудың механизмі, алғашқы көмектің қағидасы, тасымалдаушы иммобилизациясы;

· сүйек мүізгегінің (костный мозоль) даму кезеңі, травматизмнің алдын алу;

· хирургиялық инфекцияның ағзаға жалпы әсері, ағзаның инфекцияға әсер ету түрлері, заманауи кезеңде хирургиялық инфекцияның ерекшелік ағымы, іріңді аврулардың жеке түрлерінің анықтамасы, олардың этиология және патогенезі, клиникасы, емі, алдын алуы;

· хиругиялық сепсистің анықтамасы, патогенезі, клиникалық белгілері, дагностикасы, сепсисті кешенді емдеу және оның асқынуы, стационарда хирургиялық сепсистің алдын алу;

· анаэробты инфекцияның анықтамасы, даму себептері, патогенезі;

· газды гангрена, шірігіш инфекцияның клиникалық симптоматикасы;

· сіреспенің даму патогенезі, жіктелуі, емі, анаэробты инфекцияның спецификалық және спецификалық емес алдын алуы;

· сүйек және буындардың іріңді зақымдалу ерекшелігі (остеомиелит): этиологиясы, патогенезі, клиникасы және диагностикалау, емдеу және алдын алу қағидасының негіздері;

· қан айналу бұзылысының этиологиясы, патогенезі, клиникасы, асқынуы, олардың емі жән алдын алуы;

· хирургиялық операциялар, операциялық араласу түрлері, операция түрлері;

· емдік және диагностикалық операцияның түрлері; операция мезгілі және кезеңі;

· эндоскопиялық хирургия, оның түрлері;

· десмургия, анықтамасы, бинтті таңу ережелері, әр түрлі таңғыштар түрлері, қатты таңғыштар, оларды салу ережелері;

· іштің жедел аурулары: жедел аппендицит, жедел холецистит, жедел панкреатит, жедел ішектің тарылуы, жарығы түсу (ущемлённая грыжа);

· зәр шығару жүйесінің жедел аурулары: жедел пиелонефрит, жедел цистит, зәр тас аурулары;

· хирургиялық науқастарды реабилитациялау сұрақтары;

· паллиативті мейірбикелік көмектің негізі.

Білу керек:

· науқастан анамнез жинау және оны тексеруді жүргізу, науқастың денсаулық жағдайына баға беру;

· медициналық этика және деонтология қағидаларын тәжірибеде қолдану;

· мейірбикелік көмек көрсету жүйесі ұйымының жұмысының талдамасын жүргізу;

· әріптестермен қарым қатынаста болу, атқарушы жұмысын ұйымдастыру, еңбек өнімін ұйымдастырумен байланысты, басқарушылық шешімдерді табу және қатысу,

· санитарлы – гигиеналық және емдік сақтау тәртібін қамтамасыз ету;

· өкілеттілікті бағыттаудағы көп кездесетін ауруларды диагностикалау және симтоматикалық ем тағайындауды іске асыратын дәрігер;

· мейірбикелік үрдістің барлық кезеңдерін іске асыруда алынған білімдерді, дағдыларды қолдану;

· ағзаның өмірлік жеке көрсеткіштерін өлшеу және оларға баға беру (термометрия, АҚҚ, ТҚЖ пульсін өлшеу, диурездің бақылау);

· әр түрлі таңғыштарды салу және таңуды жүргізу;

· сыртқы қан кетудің уақытша және біржолата тоқтатуды іске асыру;

· сүйек сынығы кезінде тасымалдаушы және гипстық иммобилизацияны салу;

· қан тобын және резус-факторды анықтау, топтық және резустық сәйкестікке сынама жүргізу, қан және қан алмастырғыштарды құю;

· шұғыл жағдайларда дұрыс бағыт көрсету;

· мейірбикенің құзыреттілігінің айналасында медициналық құжаттаманы жүргізу;

· стандартқа сәйкес жергілікті анастезияны жүргізу;

· зертханалық, құралдық, рентгенеологиялық зерттеу әдістерінің шешімдерін баяндау;

· жұмсақ тіндердің, жасушалы жазықтар және қуыстардың жедел іріңді ауруларының жеке түрлерін анықтау;

· талу, коллапс, шок, жедел тыныс жетіспеушілігінде, аллергиялық реакцияларда, жарақаттарда, күйікте, сынықтарда, қан кетуде шүғыл дәрігерге дейінгі көмекті көрсету;

· жараны біріншілік хирургиялық өңдеуді, жүргізу;

· операциялық алаңды өңдеу, құралдарды, операциялық жаймаларды залалсыздандыру;

· әр түрлі егулерді стандартқа сай жүргізу;

· ОЗБ жұмыс істеу: автоклавпен, ыстық булы шкафпен;

· қуықты катетрлеуді жүргізу;

· кең таралған операцияларға құралдар жиынтығын дайыдау;

· әр түрлі шоғырланған ісіктердегі әр түрлі операцияларға керекті құралдар жиынтығын жинау;

· шұғыл және жоспарлы операцияларда көмек көрсету;

· санитарлы – ағарту жұмыстарын жүргізу;

· әр түрлі шоғырланған ісіктердің ерте белгілерін анықтау;

· биопсияға жабдықтар дайындау, көмектесу, цитологиялық және гистологиялық зерттеуге арналған биопсияға алынған құжатты материалды дайындау;

· жеке қажеттіліктері мен мәселелерін ескере отырып науқасқа жоғары дәрежелі күтімді қамтамасыз етуге арналған мейірбикелік үрдісті ұйымдастыру және іске асыру;

· сәулелік және химиялық ем қабылдап жатқан науқастарға күтімді іске асыру.

Дағдыларды меңгеруді:              

· арнайы жағдайлардағы хирургиялық науқастармен коммуникативті дағдылармен тілдесу;

· ұйымда тиімді коммуникацияны, қақтығысты, стресстерді басқаруды, және инновацияны қолдануды;

· мейірбике ісіндегі басқарушылық қызмет;

· мейірбикелік күтімде хирургиялық науқастарға жеке мұқтаждықтарды тағайындау;

· хирургиялық патология шеңберінде науқастардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған әрекет жиынтығын анықтау;

· құпиялылық қағидаларын сақтау;

· операциялық және таңу бөлмелерінде санитарлы – гигиеналық тәртіпті сақтау;

· хирургиялық аурулардың диагностикасын жүргізу;

· жараның БХӨ;

· операциялық алаңды өңдеу және дайындау;

· сыртқы қан кетуді уақытша тоқтатуды жүзеге асыру;

· жұмсақ бинттік, гипстық таңғыштарды таңу;

· шұғыл жағдайларда медициналық, медико – әлеуметтік, медико – санитарлы көмекті көрсету;

· науқастың жағдайын, жағдайға байланысты бағалау;

· науқастарды жоспарлы, шұғыл қабылдауды және оларды операцияға дайындауды іске асыру;

· медициналық тағайындалудағы залалсыздандыру алды кезеңіндегі хирургиялық құралдарды тазарту және залалсыздандыру сапасын бақылауды жүргізу;

· операциядан кейінгі кезеңдегі ерте және кеш асқынулардың алдын – алуды жүргізу;

· салауатты өмір салтын насихаттау, аурулардың алдын алуға бағытталған іс шараларды жүргізу;

· құқықтық құжаттамамен жұмыс, медициналық құжатты жүргізу;

Сұраққа келгенде білікті болуды:

· білім саласындағы, оның даму беталысындағы мемлекеттік саясат;

· мейірбике ісінің мемлекеттік және отандық жағдайы және дамуы;

· мейірбике ісі мамандарына медициналық көмекті көрсетуге стандарттарды дайындау;

· науқастың функционалдық жағдайын бағалау;

· әр түрлі хирургиялық араласудан кейінгі науқастарға күтім;

· операциядан кейінгі науқастардың дренаждарына күтім жүргізу;

· әр түрлі жасанды жыланкөзі бар науқастардың күтім дағдылары;

· травматологиялық науқастардың күтімі;

· науқастардың аяқ – қолының иммобилизациясы және тасымалдауы;

· инфузия және трансфузия жүргізуге арналған жүйе жұмысын дайындау.

Пререквизиттер: «Медициналық биология және генетика», «Анатомия», «Микробиология», «Жалпы гигиена», «Физиология», «Диетология», «Жалпы патологии негіздері», «Мейірбике ісіне арналған патологиялық физиология», «Мейірбике ісі негіздері», «Фармакология негіздері», «Денсаулық жағдайын бағалау», «Дәлелді медицина негіздері», «Мейірбикелік үрдіс», «Терапиядағы мейірбике ісі».

Постреквизиттер: «Геронтология, гериартрия», «Медициналық биоэтика», «Эпидемиология және жұқпалы аурулардағы мейірбике ісі», «Акушериядағы мейірбике ісі», «Педиатриядағы мейірбике ісі», «Медициналық мекемелердегі инфекциялық бақылау».

Пәннің қысқаша мазмұны

«Хирургиядағы мейірбике ісі» пәнінің бағдарламасы жалпы және мамандандырылған хирургиялық көмекті ұйымдастыру, Қазақстан Республикасындағы хирургияның дамуы, заманауи жағдай жүйесін оқытады. Хирургиядағы дәлелді медицина. Хирургиялық аурулар туралы түсінік. Хитрургиядағы мейірбикелік үрдісті ұйымдастыру ерекшелігі. Мейірбикелік диагноз құру (науқаста қазіргі уақытта бар және болуы ықтимал мәселелері). Мейірбикелік көмекті жоспарлау. Мейірбикелік араласудың жоспарын іске асыру. Мейірбикелік араласуды бағалау (болжамды мақсатқа жету дәрежесін анықтау және шара жоспарын түзету). 

Хирургиялық бөлімше және операциялық блоктың жұмысын, жабдық және жабдықтар, санитарлы – эпидемиологиялық тәртіпті ұйымдастыру. Анестезиологияның жалпы сұрақтары. Маскалық, интубациялық, тамыр ішілік наркоз. Наркозды дайындау және жүргізудегі мейірбикенің ролі, күтім ерекшелігі.

Десмургия туралы түсінік. Қан кету түрлері. Қанның препараттары және компоненттері. Донорлық. Гемотранфузионды шок, клиникасы, алғашқы медициналық көмек.

Хирургиялық операцияның типін және түрін оқыту. Хирургиялық сепсистің пайда болу себебі. Клиникалық және құралдық зерттеу әдісі. Хирургиядағы дифференциалды диагностикалау.

Күйік, үсік, госпитальға дейінгі кезеңде алғашқы көмекті көрсету, тасымалдау, оларды емдеу, науқастарды операцияға дейінгі және операциядан кейінгі жүргізу.

Құрсақ қуысы ағзаларының жедел хирургиялық ауруы. «өткір іш» синдромы, оны құрушы симптомокомплекс. Этиология, патогенез, клиника, диагностика және емнің хирургиялық әдісі, көп кездесетін хирургиялық аурулар (аппендицит, перитонит, ішектің тарылуы, түскен жарық, зәр тас ауруы, асқазан жарасы, тамырдың жедел аурулары, қан айналым бұзылысы).

Бағдарлама тәжірибелік жұмысты ұйымдастыру және жүргізуге, хирургиялық бөлімшелерде санитарлы – эпидемиологиялық тәртіпті ұстауға бағытталған. Тәжірибелік сабақтар белсенді оқыту әдістерін қолданумен жүргізілуі керек.