Эканамічная палітыка Германіі на акупіраванай тэрыторыі.

Асноўнай часткай планаў Германіі ў адносінах да СССР з’яўлялася гаспадарчае выкарыстанне СССР у інтарэсах эканомікі Германіі. За выкананне гэтых задач адказвала спецыяльная арганізацыя пад кодавай назвай «Ольдэнбург», якая з пачаткам вайны дзейнічала як эканамічны штаб «Ост». Галоўныя мэты і задачы германскай эканамічнай палітыкі ў СССР былі адлюстраваны ў спецыяльных дырэктывах ці ў так званай «Зялёнай папцы».

на працягу ліпеня 1941 г. правялі рэгістрацыю на біржах працы працаздольнага насельніцтва ў гарадах. Усе прадпрыемствы і ўстановы Беларусі былі ўзяты на ўлік, была праведзена іх дэталёвая інвентарызацыя. У выніку праведзеных акупантамі мерапрыемстваў у красавіку 1943 г. – 150 прадпрыемстваў. Рабочыя і служачыя падвяргаліся жорсткай эксплуатацыі. Працоўны дзень у сярэднім складаў 12 гадзін у суткі.

На 1 ліпеня 1942 г. на тэрыторыі генеральнай акругі «Беларусь» працавала 33 банкі, а ў 1943 г. іх было ўжо каля 100. Абапіраючыся на завышаны курс маркі, банкі выкачвалі грошы з рэгіёну і такім чынам фінансавалі вайну.

У аграрнай палітыцы акупантаў вылучаюць тры асноўныя этапы. Першы праводзіўся з лета 1941 г. да пачатку вясны 1942 г. У гэты перыяд захавалася калгасная сістэма пад відам «абшчынных гаспадарак» і «дзяржаўных маёнткаў» (саўгасы). Пакінуты пасады старшынь, брыгадзіраў, афіцыйна не распускаліся праўленні, рэвізійныя камісіі і г.д. Але інвентар і жывёла былі абвешчаны ўласнасцю германскай дзяржавы. У Заходняй Беларусі, дзе не паспелі правесці калектывізацыю, адбыўся зварот да індывідуальнай гаспадаркі. Вярталіся маёнткі былым уладарам – панам, асаднікам, заможным сялянам. Яны лічыліся адміністратарамі, кіраўнікамі былых сваіх маёнткаў, але права маёмасці на зямлю і інвентар не мелі. Там жа ствараліся дзяржаўныя маёнткі для будучых нямецкіх каланістаў.

Другіэтап (вясна 1942 г. па лета 1943 г.) пачаўся з прыняцця закону «Аб новым парадку землекарыстання» ў лютым 1942 г., які адмяняў калгасную сістэму і дэклараваў магчымасць трох пераходных формаў землекарыстання: абшчыннай гаспадаркі (замест калгасаў), земляробчых таварыстваў (кааператывы) і індывідуальнай сялянскай гаспадаркі. Гэта было вынікам правалу аграрнай палітыкі, заснаванай на захаванні калгасаў і неабходнасцю атрымаць падтрымку сялян – бо пачынаўся масавы партызанскі рух. Так сама неабходна было забяспечыць патрэбы Германіі ў прадуктах харчавання.

У заходніх абласцях рэспублікі ўзаконьваліся аднаасобныя гаспадаркі, права маёмасці распаўсюджвалася толькі на прысядзібныя ўчасткі. На калгасных землях ствараліся абшчынныя гаспадаркі. Сельскагаспадарчыя работы там вяліся супольна, а ўборка ўраджаю асобна кожным дваром на надзеле (6-7 га на двор). Устанаўлівалася калектыўная адказнасць за здачу натуральнага падатку, выкананне распараджэнняў акупантаў. Абавязковыя пастаўкі, якія дасягалі памераў паловы ўраджаю дапаўняліся аперацыямі па канфіскацыі сельскагаспадарчай прадукцыі. Таму для сялян палёгкі гэтае «рэфармаванне» не прынесла.

Трэці этап (лета 1943 г. па лета 1944 г.) пачаўся з прычыны паражэння пад Сталінградам, пагаршэнне становішча ў сельскай гаспадарцы і росту партызанскага руху.

3 чэрвеня 1943 г. была абвешчана «Дэкларацыя аб сялянскім праве ўласнасці», якая ўстанаўлівала для сялян замест «права ўладання» права прыватнай ўласнасці на зямлю. У першую чаргу зямлю атрымлівалі сяляне, якія супрацоўнічалі з акупацыйнымі ўладамі. Але з верасня 1943 г. пачалося вызваленне Беларусі і палажэнні «Дэкларацыі» сталі неактуальныя.

Значныя страты ў вайне супраць СССР патрабавалі ад Германіі вялікіх падмацаванняў для дзеючай арміі. Кіраўніцтва Рэйху выкарыстоўвала працоўныя рэсурсы акупіраваных тэрыторый, у тым ліку і Беларусі, у якасці рабочай сілы для прамысловасці і сельскай гаспадаркі Германіі. Працэс гэты пачаўся з канца 1941 г., але буйныя памеры набыў на пачатку 1943 г. Дастаткова адзначыць, што толькі гаспадарчая інспекцыя групы армій «Цэнтр» і генеральнай акругі «Беларусь» штодзённа накіроўвалі на працу ў Рэйх 500-1000 рабочых. Усяго за гады вайны нямецкія акупацыйныя ўлады накіравалі на работы ў Германію звыш 400 тыс. жыхароў Беларусі, з якіх прымусовым шляхам былі накіраваны каля 380 тыс. чалавек.

18. Паўсядзённае жыццё мірнага насельніцтва на акупіраванай тэрыторыі Беларусі.

Фашысты прынеслі з сабой так званы “новы парадак”, які праявіўся жахлівым рабаваннем, бязлітаснай эксплуатацыяй, стварэннем гетта и гэтак далей. Меснае насельніцтва было абавязана выконваць розныя працоўныя павіннасці. Рабочыя и службоўцы жорстка эксплуатоваліся, працоўны дзень складаўся ў сярэдним 12 гадзін у суткі.Да канца 1941 была праведзена дэталевая інвентарызацыя ўсих прамысловых прадпрыемстваў, у першую чаргу аладжваліся тыя, якія працавалі на патрэбы германіі. Сельскае насельніцтва выконвала “гадавыя гаспадарчыя заданні” па абавязковых пастаўках збожжа, мяса, ільну і г.д. 1942 была праведзена зямельная рэформа, намерам якой з’яўлялася надзейнае забеспячэнне харчовых патрэб фронту. Праводзілася масавае знішчэнне асобных груп насельніцтва па расавых, нацыянальных, рэлігійных прыметах. Акупанты стварылі на тэррыторыі Бел. Сістэму турмаў, гета и канцэнтрацыйных лагераў.

За гады акупацыі Бел страціла палову свайго нацыянальнага багацця. Велізарнымі былі страты ў сацгаліне. Такім чынам на Бел. акупанты страміліся стварыць умовы для найбольш эффектыунага рабавання рэсурсаўдля акупантаў. Паражэнне германскіх войскпад Масквой, Сталінградам, Арлом и Курскам вымушалі нацыскіх лідзераў шукацьшляхі супрацоўніцтва з мясцовым насельніцтвам. Акупанты рабилі стаўку на моладзь, якую імкнуліся выхавацьз нацысцкага духу. З гэтай нагоды яны адкрывалі школы, засноўвалі маладзежныя саюзы, якія павінны былі стаць праваднікам нацысцкай ідэалогіі. Але палитыка захопнікау не знаходзілападтрымкі з боку большасці насельніцтва, боне адпавядалі ні нацыянальным, ні дзяржаўным, ні эканамічным ітарэсам беларусаў.

19.Партызанскі рух і падпольная барацьба ў пачатковы перыяд Вялікай Айчыннай вайны.

С началом войны стала очевидной необходимость широкого развертывания диверсионных действий партизанскими отрядами. В июле 1941 года был создан Оперативно-учебный центр Западного фронта по подготовке партизан к проведению диверсий. Отсутствие в партизанских отрядах минеров-подрывников тормозило развитие и широкое применение  диверсий.

Применение диверсий как способа действий в широких масштабах, кроме того, не представлялось возможным в результате отсутствия в достаточном количестве мин и зарядов, специально приспособленных для применения на коммуникациях противника. Табельные мины находившиеся на вооружении Красной Армии, оказались трудно применимыми в тылу противника. Они были громоздкими, тяжелыми и требовали значительного времени на установку и маскировку.

Одновременному проведению согласованных  акций препятствовало также отсутствие связи партизанских отрядов с Центром из-за недостатка средств связи и

радистов.

наличие или отсутствие специально подготовленного и оснащенного личного состава, а также специального вооружения было  одним из решающих факторов, влияющих на масштабы диверсионной работы.

в конце января 1942 год по решению ГКО работа по созданию партизанских отрядов была остановлена. Как выяснилось впоследствии, руководство НКВД подало И.В. Сталину записку, где считало нецелесообразным наличие такого органа управления и выражало сомнение  эффективности и возможности широкомасштабных партизанских диверсий.

в июле - августе 1941 года командование Юго-Западного фронта использовало в районе Киева несколько небольших десантов из состава 212 и 104 воздушно-десантных бригад. На десантников возлагались задачи по подрыву мостов, уничтожению складов с боеприпасами, нарушению управления войсками и работы тыла противника, ведению разведки. Группы скрытно проникали в район объекта, внезапно нападали на него и быстро

отходили. Выполнив поставленную задачу, десантники либо выходили в расположение своих войск, либо переходили на положение партизан.

Действия в тылу противника 4-го воздушно-десантного корпуса в январе 1942 года с задачей содействия войскам Западного фронта в окружении 9-й и 4-й танковой армий противника восточнее Вязьмы в конечном итоге       завершились переходом к действиям небольшими подразделениями.

высадка 24 сентября 1942 года воздушного десанта в районе юго-западнее Сычевки численностью около 400 человек вначале была воспринята немецким  командованием как начало крупной диверсионной операции на железнодорожных коммуникациях группы армий "Центр" и в течение нескольких дней серьезно повлияла на характер перевозок противника. Десантники-партизаны успешно выполняли задачи по оказанию содействия войскам, попавшим в окружение

Суровая зима 1941/42 года была исключительно трудной для партизанских формирований. Созданные в начале войны партизанские роты, батальоны, полки и дивизии оказались не приспособлены к гибким и маневренным действиям небольшими группами. Наиболее типичной организационной  единицей стал партизанский отряд. Закончились запасы боеприпасов. Большинство отрядов и групп не имело связи с Большой землей. командиры еще не получили опыта организации партизанских действий, и часто ввязывалась в невыгодные для них открытые боевые действия с частями и подразделениями противника.

В первый год войны партизаны совершали в среднем ежемесячно 40 крушений, а во второй половине 1942 года их число возросло до 300

Таким образом, организационная неразбериха, устаревшее понимание целити задач партизанских действий в тылу противника, отсутствиеспециальных минно-взрывных средств, неправильный выбор способов действий партизанских отрядов, их нацеливание на разгром противника в открытом вооруженном столкновении привели к тому, что в первом периоде основной формой действий партизан в тылу противника был открытый бой с боевыми и тыловыми частями и подразделениями, немецкими гарнизонами икомендатурами.