Жедел тыныс жетіспеушілігін емдеу   5 страница

Төсартының жемсауында– рентгенологиялық тексергенде алдыңғы көкірекаралығында шеттері шығыңқы және тегіс, біркелкі қарайғандық көрінеді, трахея қуысы басылған. Контраст затты өңеш жемсаудың қарсы жағына қарай ығысады, оның шеттері мен бедері және перистальтикасы өзгермеген. Қалқанша безді сканерлеу диагнозды дәлдеуге көмектеседі.

 Қолқаның кеуде бөлігінің аневризмасы: рентгенограмманың қапталды проекциясында қолқа көлеңкесінің орны, формасы жақсы көрінеді, ренгеноскопияда қолқа көлеңкесінің солқылы (пульсациясы) жақсы көрінеді.

  Көкірекаралықтың лимфа түйіндерінің зақымдануы туберкулездік бронхаденитте, саркоидозда, лимфогранулематозда, ісіктің көкірекаралығының лимфа түйіндеріне метастаз бергенінде, өкпенің медиастенальдық рагінде кездеседі. Диагноз кою үшін трахея-бронх арқылы жасалатын пункциялық биопсия, биопсиялы медианоскопия, зақымдалған лимфа түйіндерінің сынама торакотомиясы мен биопсиясы қолданылады.

Трахеяға бөгде денелердің түсуі(аспирациясы) аралас ентігумен, стридарозды тыныс және жөтелмен сипатталады, бөгде дене бронхқа түскен болса тұншығу ұстамасы болады. Диагнозын анамнездің, рентгенологиялық тексерудің және бронхоскопияның мәліметтеріне қарап қояды.

Карциноидты ісік. Тұншықпа ұстамасы биологиялық белсенді заттардың (серотонин, брадикинин, гистамин т.б.) әсерінен туындайды. Бронхоспазм белгілері табылады. Тұншықпа ұстамасы кезінде бет терісі мен кеуденің жоғарғы бөлігі терісінің қызарғаны,   («қан толуы»), қан қысымының төмендеуі, іштің ауырып, құрылдауы, сұйық нәжіс бөлу байқалады. Бронхоскопия, бронхграфия және өкпе томографиясы ісіктің диагнозын қоюға көмектеседі. Ұстама кезінде шеткі қанда – эозинофилия мен тромбоцитоз анықталады, серотонин концентрациясы (қалыпты күйде 0,01-0,02 мкг/мл) көбейеді, несепте оның метаболиті-5-оксииндол сірке қышқылының көбейгені анықталады.

Чердж-Стросс синдромы – түйінді париартерииттің тұншықпалы варианты болып табылады, көбіне 30-40 жастағы әйелдерде кездеседі (классикалық варианттан өзгешелігі). Тұншықпа ұстамасы эозинофилия фонында басталады. Ауру өте ауыр дамиды, тұншықпа күй байқалады. Кейде өкпеде эозинофильдік инфильтраттар пайда болады. Кейін жайыла тарап, қызба, миалгия, артралгия, геморрагиялық пурпура, эритема, іштің ауыру кризі, АГ, ассиметриялық полиневрит, коронарит белгілерін береді. Бүйрек зақымдалады. Эозинофилия болады. Процесстің тарауы кезінде ТТ-ң ұстамалары жойылып кетуі мүмкін. Қанда - лейко-цитоз, ЭТЖ өсуі, гипергамма-глобулинемия. Диагнозды клиникалық белгілерге және тері, бұлшық ет, бүйрек биопсияларының нәтижесіне (васкулит) қарап қояды.

Гипервентиляциялық Да Коста синдромы(“психогендік” немесе “невроздық” ентікпе) неврастенияда кездеседі. Тұншықпа ұстамасына ұқсас, тыныш күйде өкпе желденуінің ұстамалары (“гипервентиляциялық криз”) байқалады. Криз кезінде тыныс алу жиіленеді, ауа жетпеу сезімі, кеуденің қысылуы, тамақта кесек зат тұрғандай сезім, тыныс алудың қиындауы болады. Үрей сезімі, өлімнен қорқу сезімі байқалады. Ұстамадан басқа уақытта науқас адам өзінің тынысына қанағаттанбайды, мезгіл-мезгіл күрсініп дем алады. Науқас қапырық үйде, қалалық көлік ішінде бола алмайды, үйінде терезені жиі ашады, далаға жиі шығады (“ауа үшін күрескендер”). Ауру адамның невроздық шағымдары көп болады. Оларды тексергенде жүрек пен өкпенің органикалық аурулары табылмайды. НЦД симптомдары анықталады.

Клиникалық диагнозды тұжырымдаудаескеру керек:

1) аурудың клиникалық вариантын;

2) даму барысының ауырлығын;

3) аурудың фазасын;

4) аурудың асқынуларын;

Диагнозды тұжырымдаудың мысалдары:

1) Тыныс тұншықпасы, экзогендік (шаңдық) варианты, орташа ауыртпалықты, қайталау фазасы. ТЖ І сатысы, обструкциялы түрі. Созылмалы өкпе-текті жүрек, компенсациялы.

2) Тыныс тұншықпасы, эндогендік (гормонға тәуелді) варианты, жеңіл дәрежелі, тұрақты ремиссия фазасы.

Емі. Емнің негізгі мақсаты - ауруға тиісті бақылау қою. Ол үшін этиотроптық және патогенетикалық емдеу әдістері қолданылады.

Ауруға адекватты бақылау қою критерийлеріне жатады:

1) аурудың клиникалық белгілерінің толық болмауы,

2) бүркемелі бронх обструкциясын (клиникалық анықталмайтын, функциональдық зерттеулер көмегімен анықталатын) түзеу;

3) науқас адамның қалыпты тіршілік әрекеті: түскен күшті, психологиялық стресті қалыпты күйде көтеру, респираторлық вирустық инфекцияға қалыпты түрде қарсы тұру;

4) әр түрлі әдіс қолданып, тұншықпаның қайталауынан оның ерте сатыларында сақтану.

Емдеудің негізгі әдістері:

1. Этиотропты ем:

а) элиминация емі;

б) микробқа қарсы ем.

2. Патогенетикалық ем:

а) глюкокортикостероидтар;

б) клетка мембранасының стабилизаторлары (натрий кромогликаты, натрий недокромилі, кетотифен, задитен);

в) теофиллин;

г) антимедиаторлық дәрілер (антигистаминдік, антилейкотриендік препараттар).

3. Бронхолитикалық ем:

а) адреномиметиктер;

б) холинолитиктер;

в) теофиллин;

г) муколитиктер;

д) кальций антогонистері;

4. Жалпы әлдендіру емі (витаминдер, микроэлементтер)

5. Дәрілік емес ем (спецификалық иммундық терапия, рефлексті инемен емдеу, психо-терапия, баротерапия, емдік дене тәрбиесі, физиотерапия т.б.)

6. Ауру адамды үйрету, ТТ-н емдеуде науқастың дәрігерге серіктігін қалыптастыру.

Элиминация емі науқас адамды қоршаған ортадан аллергиялық реакция тудыратын  аллергендерді (тұрмыс аллергендері, жануар аллергендері, өсімдіктердің тозаңдары, жәндіктердің шағуы, саңырауқұлақтар, тамақ аллергендері, дәрілік аллергендер т.б.) жою мақсатында іске асырылады. 

Антимикробтық ем аурудың инфекциялық вариантында тағайындалады, ол төмендегі жағдайларда қолданылады:

а) пневмония, созылмалы ірінді бронхиттің қайталануы фонында қайталаған инфекцияға тәуелді тыныс тұншықпасында;

б) лор-органдарда активті инфекция ылғи барында;

в) тыныс жолдары саңырауқұлақпен зақымданған гормонға тәуелді тыныс тұншықпасы-мен ауыратындарға.

Глюкокортикостероидтар тыныс тұншықпасын емдегенде қабынуға қарсы ең белсенді әсер көрсететін дәрілер. Глюкокортикостероидтар ингаляциялық және жүйелік болып бөлінеді.

Ингаляциялық глюкокортикостероидтар жергілікті қабынуға қарсы әсер көрсетеді және олардың жағымсыз әсері ең төмен болып келеді.

Глюкокортикоидтардың қысқа мерзімді әсер ететіндері (бекламетазон дипропионат) және ұзақ уақыт әсер ететіндері (ингакорт, будесонит, флютиказон) бар. Қысқа мерзімді әсер ететін препараттар күнге 4 рет, ұзақ әсер ететіндер күнге 2 рет беріледі. Емдік әсерлері 7-10 күннен кейін басталады. Ингаляциялық глюкокортикостероидтарды қолданғанда, олардың ингаляциясына дейін 10-15 минут бұрын бронхолитикалық препараттың (адреномиметик) ингаляциясын жасау керек.

Егер ингаляциялық глюкокортикоидтардың жоғарғы дозалары ТТ-ң дамуын сенімді бақылауды қамтамасыз етпейтін болса, онда ішке қабылданатын глюкокортикоидтар қосылады.

Клетка мембранасының стабилизаторлары (интал, тайлед) аллергендер және бейспи-цификалық тітіркендіргіштер (салқындық, денеге күш түсу, поллютанттар) әсерінен мес клеткалардан медиаторлар мен цитокиндердің бөлінуін тежейді, эозинофильдердің, макрофагтардың, нейтрофильдердің және тромбоциттердің белсенділігін тежейді, афферент-тік нервтердің сезімталдығын азайтады. ТТ-ң қайталауының алдын алу мақсатында қолданылады. Интал ингаляция түрінде күнге 4 рет қолданылады. 3-4 айға беру мүмкіншілігі бар. Интал ингаляциясынан 15 минут бұрын адреномиметик ингаляциясын жасау керек.

Тайледті тәулігіне 2 рет қолдануға болады. Қазіргі кезде құрама препараттар дитек (интал + беротек), интал плюс (интал + сальбутамол) қолданылып жүр.

Кетотифен (задитен) гистамин және басқа биологиялық белсенді заттардың бөлінуін тежейді, Н₁-рецепторларының сезімталдығын төмендетеді, седативті (тыныштандыратын) әсер көрсетеді. Күнге 2 рет тамақ ішкен кезде ішке қабылдайды. Емннің ұзақтығы 2-3 ай. Балаларда ең тиімді болып келеді.

 Антигистаминдік препараттар тыныс тұншықпасы өкпеден тыс аллергия белгілерімен қоса кездескенде тағайындалады. Екінші буын препараттары (кларитин, кестин, зиртек т.б.) қолданылады.

Антилейкотриен препараттары лейкотриен метаболизімінің күшеюі түрткі болғаннан туындайтын бронхоспазмда (аспириндік ТТ, күш түсу тұншықпасы, салқын ауа әсерінен болатын спазм) тағайындалады. Оларға зафирлукаст (аколат), монтелукаст препараттары жатады. Күнге 1-2 рет ішке қабылданады.

Теофиллиндер бронхолитикалық, қабынуға қарсы, иммунитетті түзейтін әсер көрсетеді, өкпе артериясындағы қан қысымын азайтады, несеп бөлуді күшейтеді. Эуффилин таблетка және инъекция түрінде қолданылады, әсері ұзартылған препараттар (теопек, теолонг т.б.) -таблетка түрінде қолданылады.

 Теофиллиндерді артериялық қан қысымы азайғанда, пароксизмальды тахикардияда, экстрасистолияларда, коронарлық жетіспеушілік фонында пайда болған жүрек әлсіздігінде және аритмияда қолдануға болмайды.  

b₂-Адреномиметиктер бронхтардың салалы бұлшық еттерін босаңсытады, аллергендер, салқындық және күш түсу әсерінен туындайтын бронх обструкциясының алдын алады.       b₂-Адреномиметиктер ингаляция түрінде қолданылады. Қысқа әсерлі препараттар бронх обструкциясының алдын алу үшін және ұстаманы тоқтату үшін қолданылады (қажетіне қарай). Препараттардың бұл тобына сальбутамол (альбутерол), фенотерол (беротек), тербуталин (бриканил) жатады. Ұзақ әсерлі b-адреномиметиктер көбіне профилактикалық мақсатта қолданылады. Әсері ұзарған b-адреномиметиктерге сальмитерол, формотерол, сальбутамол сукцинаты, серетад (сальмотерол+ флютикацин).

М-холинолитикалық препарат ипратропиум бромиді (атровент) ұзаққа созылған бронхио-литикалық әсер көрсетеді, оның әсері 30-40 минуттен кейін басталады. Оның құрамындағы препарат беродуал (беротек+атровент) тез әсер етеді. М-холинолитиктер тыныс тұншықпасы өкпенің созылмалы обструкциялы ауруымен, гипертония ауруымен және ЖИА қоса кездескенде ингаляция түрінде қолданылады.

Тыныс тұншықпасын емдеу оның қайталауын емдеуден, ремиссия кезінде емдеуден және тұншықпа күйде емдеуден тұрады.

Тыныс тұншықпасының қайталауын емдеуге тұншықпа ұстамасын тоқтату және базисті (негізгі) ем жатады.

Тыныс тұншықпасының ұстамасын емдеуді ауру ұстамасының ауырлық дәрежесіне қарай іске асырады. Тыныс тұншықпасы ұстамасының жеңіл, орташа ауырлықты және ауыр түрін ажыратады.

Тұншықпа ұстамасының жеңіл түрінің сипаттамасы:

- науқас адамның дене қызметіне қабілеттілігінің сақталуы;

- ауру адам сөйлем құрап сөйлей алады;

- қозу болады;

- тахипноэ;

- сыртқа тыныстаудың аяғында ысқырған дыбыстың естілуі, орташа дәрежелі тахикардия, СТЖЖ – 80% маңында;

- қанның газды құрамы қалыпты күйде.

Спейсер (немесе небулайзер) арқылы b₂-агонистердің (сальбутамол 2,5 мл, фенотерол  1 мл) бір дозасы 20 минут сайын 1 сағат бойы беріледі. Әрі қарай қолданылатын тәсіл қол жеткен әсерге байланысты. Жақсы жауап болған жағдайда (СТЖЖ > 80%, b₂-агонистердің әсері 4 сағат бойы сақталады) науқас b₂-агонистерді 4 сағат сайын 24-48 сағат бойы қабылдайды.

Емнің әсері толық болмаған жағдайда (СТЖЖ 1-2 сағат бойы 60-80% деңгейінде) және ем өте нашар әсер еткенде (СТЖЖ < 60%):

а) b₂-агонистерін 4 сағат сайын 24-48 сағат бойында қабылдауды жалғастыра береді;

б) Ішке қабылданатын ГСК қосылады: преднизолонның 30-60 мг (альтернатива ретінде ингалляциялық ГСК-будесонидтің 0,5 мг/мл дозасы небулайзер арқылы беріледі) 2 сағат сайын 1 тәулік бойы қабылдайды.

Науқас адамның жалпы күйі жақсармаса немесе нашарлай түссе, оны стационарға жолдау сұрағын шешу керек.

Орташа ауыртпалықты тұншықпа ұстамасының сипаттамасы (науқас адамның күйі  15-30 минут сайын анықталады):

- ауру адамның дене қызметіне қабілеттілігі шектелген;

- науқас адам жеке фразаларды ғана айта алады;

- науқас адам қозған күйде, кейде агрессиялы күйде;

- ауыр экспираторлық ентігу;

- ысылдаған қатты тыныс;

- ауыр тахикардия;

- СТЖЖ 60-80% аралығында;

- РаО₂ > с.б. 60мм; РаСО₂ < с.б. 45 мм.

Қолданылатын ем:

- b₂-агонистерді немесе фенотерол 1 мг, сальмотеролдың 5мг 1 сағат бойында 3-4 рет қабылдау.

Емнің нәтижесін 3-4 сағаттан кейін бағалайды.

Ем жақсы әсер еткенде (СТЖЖ >70%, тыныс алу бұзылмаған, b₂-агонистердің әсері      4 сағат бойы сақталады) науқас адам үйінде қалдырылады.

а) b₂-агонистерді 4 сағат сайын 24-48 сағат бойында қабылдауды жалғастырады;

б) ГСК ішке қабылдауды жалғастырады және динамикалық бақылауда болады.

Емнің әсері толық болмаған жағдайда (СТЖЖ 50-70%, тұншықпа белгілері сақталған), ішке қабылданатын глюкокортикодты қосу керек, науқас b₂-агонистерді қабылдауды жалғастыра береді; осы күйде стационарға жіберіледі.

Емнің әсері нашар болған жағдайда (науқас адамның күйі өміріне қауіп төнген күй деп сипатталады, тұншықпаның ауыр клиникалық белгілері болады, СТЖЖ немесе ТСТ₁ тиісті мөлшердің 50-30% тең; РаО₂< с.б.60 мм; РаСО₂ > с.б. 45 мм) дереу стационарға жатқызып, төмендегідей емдер қолдану керек:

– небулайзер арқылы b₂-агонистер мен оттегінің ингаляциясы;

– ингаляциялық холинолитиктер (ипратропиум 0,5-1мл) немесе небулайзер арқылы олардың құрама түрі (фенотерол + ипратропиум 2-4 мл);

– ГКС-ң преднизолонға есептеген 30-60 мг немесе вена ішіне егетін преднизолонның (гидрокортизон, метилпреднизолон) 200 мг 6 сағат сайын 1 тәулік бойы егу;

– оттегімен емдеу;

– қысқа әсерлі теофилиндерді беру мәселесін (егер науқас әсері ұзақ теофилиндерді қабылдамайтын болса) шешу;

– науқас өміріне қауіп төнгенде - ЖӨЖ (жасанды өкпені желдету).

Тыныс тұншықпасының ауыр ұстамасының сипаттамасы: (науқас адам күйінің мониторингісі 15-30 мин сайын іске асырылады).

– дене қызметі анағұрлым шектелген, ортопноэ қалпы;

– ауру адам күшті қозған күйде, оны үрей билеген;

– ауыр экспираторлық ентігу;

– алыстан естілетін ысқырықты тыныс;

– ауыр тахикардия,жиі пародоксальды пульс болады;

– СТЖЖ < 60%

– РаО₂ < с.б. 60 мм; РаСО₂ > с.б. 40 мм.

Қолданылатын ем:

- b₂-агонистерді сағат сайын беру керек немесе небулайзер арқылы тұрақты түрде беру керек;

– ГСК ішке қабылдау немесе вена ішіне егу;

– науқасты дереу стационарға жатқызу керек.Алғашқы емнің нәтижесі жақсы болған жағдайда (ТСТ₁ немесе СТЖЖ > 70%, тыныс алуда ауытқу жоқ, b₂-агонистердің әсері 4 сағат бойы сақталады):

а) b₂-агонистерді әсері 4 сағат сайын 24-48 сағат бойы қабылдау;

б) стероидтарды ішке қабылдауды жалғастыру керек. Ауру адамды динамикалық бақылауды ұйымдастыру қажет. Емге жауап толық болмаған жағдайда (ТСТ₁ немесе СТЖЖ 50-70%, ұстама белгілері сақталған), ауру адам төмендегідей дәрілерді қабылдауды жалғастырады:

–  ішке қабылдайтын кортикостероидтарды (тәулігіне преднизолонның 30-60 мг);

–  b₂-агонистерді.

1 сағат ішінде дәрілердің әсері нашар болса (ауру адамның күйі өміріне қауіп туғызатын күй деп есептелінеді; аурудың ауыр клиникалық симптомдары; СТЖЖ тиісті мөлшердің 50-30%; РО₂ < с.б. 60мм; РСО₂ > с.б. 45 мм), науқас адамды қарқынды ем бөлімшесіне жатқызып, төмендегідей ем жасау керек:

– ингаляциялық b₂-агонистерді (5мг дейін) оттегімен бірге небулайзер арқылы беру;

– ингаляциялық холинолитиктер (ипратропиум 0,5-1 мл небулайзер арқылы) беру;

– преднизолонның 30-60 мг тәулігіне ішке қабылдау немесе преднизолонның (гидрокортизон, метилпреднизолон) 200 мг 6 сағат сайын вена ішіне егу;

– оттегімен емдеу;

–  қысқа әсерлі теофилиндерді беру мәселесін (егер науқас әсері ұзартылған теофилин-дерді қабылдамайтын болса) шешу керек;

– өмірге қауіп төнген жағдайда - өкпені жасанды желдендіруді қолдану.

Тұншықпа ұстамасын тоқтатып, науқас адамның күйін тұрақты жағдайға келтіргеннен кейін тыныс тұншықпасының жоспарлы еміне көшеді. Ем тыныс тұншықпасының даму барысының ауырлық дәрежесін (сатыларын) ескере отырып жүргізіледі және бұл ем ТТ-ң базистік емі деп аталады (3-ші кесте). Сатылы емдеу тәсілі қолданылады, ондай емнің мақсаты - тұншықпаны ең аз дәрі қолданып бақылау. Бұл емнің мәні - егер науқас адамның жағдайы нашарласа, онда беретін дәрінің саны мен дәріні беру жиілігі көбейеді (бір саты жоғары), егер науқас адамның жағдайы жақсарып, тұншықпаны жақсы бақылауға болатын болса, онда беретін дәрінің саны және дәріні қабылдау жиілігі азаяды (бір саты төмен). Сатылы ем тәсілінде қандай сатыда болмасын керегіне қарай ұстаманы тоқтату үшін немесе науқас адамның жағдайын жақсарту үшін базисті емге коса қысқа әсерлі b₂-агонистер қолда-нылады, бірақ оларды қабылдау күнге 3-4 реттен жиі болмауы керек.                                           

3-кесте

Аурудың ауырлық дәрежесіне қарай қолдану үшін ұсынылған базистік ем

Емнің әр сатысында: егер ТТ-ң бақылауға қол жеткен болса және оны кем дегенде 3 ай бойы сақтауға мүмкіндік болса, онда сүйемел емнің көлемін сатылап азайтуға тырысады. Егер тұншықпаны бақылаудан шығармауға қол жетпеген болса, онда емнің көлемін көбейтеді.

Базистік еммен қатар этиотропты ем (жоғарыда келтірілгендей), қосымша патогенетика-лық ем жүргізіледі.

ТТ-ның клиникалы-патогенетикалық варианттарын ескере отырып, базистік емді басқа дәрілік және дәрілік емес емдеу тәсілдерімен толықтырады.

ТТ-ның атопиялық вариантында себеп аллергендерді қолданып, спецификалық иммунндық ем жасау, элиминациялық ем, диетамен емдеу, баротерапия, инемен емдеу әдістерін қолдану ұсынылады.

Инфекцияға тәуелді ТТ-да инфекция ошақтарын емдеу, муколитикалық ем, баротерапия, инемен емдеу қолданылады.

 Аутоиммунндық ТТ-ында глюкокортикостероидтармен қатар цитостатикалық препараттар қолданылады.

Аспириндік ТТ-ын емдеу үшін антилейкотриендік дәрілерді қолдануға болады.

Гормонға тәуелді ТТ-ын емдеуде глюкокортикоидтармен емдеудің жекеленген схемасы қолданылады және кортикостероидтық емнің асқынуларын бақылауды іске асыру керек.

Дизовариальдық өзгерістерде синтетикалық прогестиндер (гинекологпен кеңескеннен кейін) қолданылады.

ТТ-ң нервті-психикалық вариантында психотерапиялық емдеу әдістері қолданылады.

 Адренергиялық дисбаланста емнің ең тиімдісі кортикостероидтарды қолдану.

Аурудың холинергиялық вариантында холинолитикалық препарат атровент немесе құрама препарат беродуал қолданылады.

Этиотроптық және патогенетикалық емдермен қатар симптоматикалық емдер қолданылады.

Антибактериялық емге нашар көнетін тыныс мүшелерінің инфекциялық ауруларымен ауыратын адамдарға иммунокорректорлар (тималин, рибомунил т.б) береді.

ТТ-ң атопиялық және аутоиммундық варианттарында емдеудің экстрокорпоральдық тәсілдерін (плазмаферез, гемосорбция) қолдануға болады.

Қоймайтын жөтелде қақырық жүргізетін және жөтелді тоқтататын дәрілер қолданылады.

ТТ-ын ремиссия фазасында емдеу. ТТ-ң саябыр кезінде қолданылатын емдеу шараларына жататындар:

- аурудың барлық белгілі немесе мүмкін деген болжам себептерін жою;

- спецификалық (белгілі аллерген болғанда) және бейспецификалық (гистоглобилинмен емдеу) гипосенсибилизация жасау;

- бронхолитикалық препараттар, бұрын анықталған дозада қолдану;

- интал (немесе кетотифен) және аэрозольдік кортикостероидтар көмегімен іске асырылатын сүйемел ем;

- инемен рефлекторлы емдеу;

- ЕДТ тұрақты шұғылдану және басқа физиотерапиялық емдер;

- жалпы әлдендіру емі: витаминдер, микроэлементтер.

ТТ-н емдеу бағдарламасының көлемінде науқас адамды үйрету - басты мәселенің бірі. Оның мақсаты - науқас адамды тыныс тұншықпасымен өмір сүруге үйрету. Пациенттер “астма-мектептен” өтулері керек. Мұндай мектепте науқас адамға элиминациялық емнің ережелерін, ингаляция жасаудың тәсілдерін, жеке пикфлоуметрия жасауды және өзінің денсаулығын бақылай білуді үйретеді. Науқас адам мен дәрігер арасында серіктестік қарым-қатынас қалыптасуы керек.

Тұншықпа күйді (астматикалық статусты ) емдеу.