Жарык поляризациясы. Еки диэлектрик ортанын шекарасындагы жарыктын шагылуы мен сыну кезиндеги поляризация.

Жарық толқыны векторы тек бір белгілі бағытта ғана тербелуі жарық поляризациясы д.а.

24.Жылулық сәуле шығару. Жылулық сәуле шығару заңдары. Абсолют қара дененин сауле шыгару проблемелары. Планк формуласы және гипотезасы. Кирхгоф заны. Рэлей-Джинс формулалары.

Жылулық сәуле шығару дегеніміз – қыздырылған денелердің термодинамикалық тепе-теңдік күйдегі жүйедегі сәуле шығару құбылысы. Стефан-Больцман заңы: Планк формуласынан: , , , , , . Виннің ығысу заңы: ,  , , , . Жылулық сәуле шығару дегеніміз – қыздырылған денелердің термодинамикалық тепе-теңдік күйдегі жүйедегі сәуле шығару құбылысы. Кирфгоф заңы: , мұндағы r-сәуле шығарғыштық, ал a – сәуле жұтқыштық. Заттардың сәуле шығарғыштық қасиетінің сәуле жұтқыштық қасиетіне қатынасы берілген температурада бірдей және оның химиялық қатынасына және пішініне байланысты емес. Рэлея-Джинс заңы: . Планк формуласы:  жағдайда болып: . Планк гипотезасы:

25.Фотондар. Жарық кванттарының энергиясы және импульсі. Жарык кысымы.

Фото́н — электромагнитті толқынның (жарық) элементар бөлшегі.

26.Комптон эффектісі және оның элементар теориясы.

Жауабы: Комптон эффектісі (Комптон-эффект) — электромагниттік сәуленің электроннан өткен соң толқын ұзындығын өзгерту құбылысы. , м.

27. Фотоэффект. Фотоэффект заңдары. Фотоэффект үшін Эйнштейн теңдеуі.

Фотоэффект дегеніміз – жарықтың әсерінен заттан электрондардың бөлініп шығу құбылысы. Заңдары: фотоэлектрондардың алғашқы максимал жылдамдығы фотокатодқа түскен жарықтың интенсивтілігіне байланысты болмай, жарық жиілігіне тәуелді. Бірлік уақыт ішінде катодтан бөлініп шыққан фотоэлектрондар саны жары интенсивтілігіне пропорционал. Кез келген заттың әліде болса фотоэффекті құбылысын қоздыра алатынжарық жиілігі фотоэффектінің қызыл шекарасы деп аталады. . Фотоэффектінің үш түрі бар: ішкі, сыртқы, винтильді.

Сыртқы фотоэффект (немесе фотоэлектронды эмиссией) деп электромагнитті сәулелену әсерінен электрондардың заттан ыршып шығу құбылысы. Ішкі фотоэффект деп – сәулелену әсерінен зат (сұйық немесе қатты жартылай өткізгіштер мен диэлектриктердегі) электрондардың энергетикалық деңгейлерде реттелуі, қайта орналасу құбылысы.

Вентильді фотоэффект – зат электронлары бір заттан екінші қатты затқа (жартылай өткізгіш) немесе сұйықтыққа (электролит) сәулелену әсерінен көшу құбылысы.

28.Заттардың толқындық-корпускулалық дуализмі.Де Бройль гпотезасы жане оны экксперименталды растау. Де Бройль толкынынын касиеттері.

Заттардың толқындық-корпускулалық дуалимі – кез келген микро бөлшек толқындық және корпускулалық қасиет көрсете алатыны туралы принцип. Мысалы, жарық – олар корпускулалар немесе фотондар және электромагнитті толқындар. Ол дифракция және интерференция құбылыстары арқылы толқындық қасиетті және фотоэффектте эәне Комптон эффектісінде ол корпускулалық қасиетті көрсетеді. Де Бройль толқындары дегеніміз – кез келген микробөлшек және оның кванттық табиғатын сипаттайтын толқындар. .

29.Гейзенбергтің анықталмағандық қатынасы.

Гейзенбергтің анықталмағандық қатынасы – бөлшектің координатасы мен импульсінің бір уақытта анықтау мүмкін еместігі туралы принцип. Ол бойынша  түрде болады.

30.Кванттық теориядағы микробөлшектердің күйі. Толқындық функция және оның статистикалық мағынасы. Шредингердің уақыттық және стационар теңдеуі.

Толқындық фу́нкция дегеніміз (пси-функция) — кванттық физикадағы жүйенің квантомеханикалық күйін сипаттайтын комплексті функция.  , Нормалау шарты: , Шредингер теңдеуі: , .

31.Бір өлшемді тік бұрышын шексіз терең потенциалды шұңқырдағы бөлшектер. Бордың сәйкестік принциптері.

 Потенциалдық шұңқыр – бөлшектің потенциалдық энергиясының локалды минимумына сәйкес аймақ. Үлкен кванттық сандар шегінде кватномеханикалық жүйе классикалық механикаға қарай ұмтылады. , ,

32.Бөлшектердің потенциалды тосқауыл арқылы өтуі. Туннельдік эффект.

Жауабы: Потенциа́лды тосқауыл дегеніміз – екі бірдей немесе әр түрлі потенциалды энергиясы бар аймақтарды бөлетін аймақ. . . . . Тунне́льдік эффект — микробөлшектің толық энергиясы тосқауыл биіктігінен кіші жағдайдағы сол тосқауылды өту құбылысы.

33.Сутегі атомы үшін Шредингер теңдеуі. Энергетикалық деңгейлер. Деңгей ені. Спин. Кеңістіктің квантталуы. Паули принципі.

сутегі атомындағы электронның потенциалдық функциясы: . , . Энергетикалық деңгей — кванттық механика заңдарына бағынатын, белгілі бір кванттық жүйе энергиясына тең дейгей. ∆ε ∆t≥h энергетикалық деңгей енінің Гейзенберг анықталмағандығы арқылы жазу. Спин — элементар бөлшектің меншікті өзгермейтін импульс моменті және бөлшектің тұтастық ретінде қозғалысына байланысы жоқ, оның кванттық табиғатын сипаттайтын мағына. Паули принципі – атом ішінде бір уақытта төрт квант саны бірдей электрон бола алмайды

34.Сутегі атомында электрондардың күй бойынша үлестірімі. Сәуле шығару және жұтылу спектрі.

Тұтас спектр мен сызықтық спектр жарық шығарып тұрған қатты ж.е сұйық денелердің, атомдық газдардың сәуле шығару спектрлері болады.(Тұтас спектр күн сәулесінің н.е доғалық фонарьдың спектрі бола алады.Сызықтық спектрлердің бар болуы заттың тек әбден белгілі бір ұзындықтағы толқындар шығаратының аймағы.Газ күйіндегі атомдық барлық заттар береді.)Атомдары қозған күйде болатын барлық заттар,энергиясы белгілі бір түрде толқын ұзындықтарына қарай бөлініп,таралған жарық толқындарын шығарады.Заттың жарықты жұтуы да толқын ұзындықтарына тәуелді. Мысалы,қызыл шыны қызыл жарыққа сәйкес толқындарды өткізіп,одан басқалардың бәрін жұтады.Егер тұтас спектр беретін жарық көзінен таралған жарық жолында тұрған заттан өтіп спектрографтың саңылауына түскен болса, онда тұтас спектрдің әр жерінде бірнеше қара қоңыр сызықтар н.е жолақтар п.б. Егер осы спектрді фотографияға түсірсек,онда фотопластинканың бетіне бірнеше ақшыл жолақ кескіндері түседі.Осындай жұтылу сызықтарының н.е жолақтарының жинағы жұтылу спектрі д.а

35.Электромагниттік сәуле шығарудың зат пен өзара әсерлесуінің кванттық табиғаты. Спонтанды және еріксіз сәуле шығарулар. Лазер.

Жауабы: Кванттық көшу – квант жүйесінің секірмелі түрде бір энергетикалық күйден екінші энергетикалық күйге көшуі. Егер атом жоғары энергетикалық күйден төменгіге өтсе сәуле шығарады, керінше болса жұтады. Сәуле шығарудың екі түрі бар: спонтанды және еріксіз. Ал жұтылу тек еріксіз болады. Спонтанды сәуле шығару – сыртқы әсерге байланыссыз, өздігінен сәуле шығары. Шығарылған сәулелер когерентті емес. Атом жоғарғы деңгейден төменгіге түседі. Еркісіз сәуле шығару – сыртқы әсердің ықпалынан сәуле шығару, шығарылған сәулелер толқынының жиілігі, фазасы, поляризациясы атомға түсетін толқынымен дәлме-дәл болады, былайша айтқанда когорентті. Атом жоғарғы деңгейден еріксіз төменгі деңгейге көшеді, интенсивтілігі күшейеді. Лазер дегеніміз – оптикалық сәуле шығаратын кванттық генераторлар көзі. Ол ультра күлгін, көрінетін және инфрақызыл сәулелер аралығын қамтиды.

36.Кванттық статистика элементтері. Ферми-Дерак және Бозе-Эйнштейн кванттық статитикалары туралы түсінік. Бозондар және фермиондар.

Бөлшектредің спиндеріне байланысты, яғни спин сандары нөлге немесе бүтін сандарға тең болса, онда берілген бөлшек бозон деп аталып, Бозе-Эйнштейн таралу заңына бағынады. Егер жарты бүтінге тең болса, онда фермиондар деп аталып, Ферми-Дирак заңдылығына бағынады. Фермиондар үшін толқындық функция ассиметриялы, бозондар үшін симметриялық. Фермиондарға электронда, протондар және нейтрондар жатады. Ал бозондарға фотон, фонон жатады. Фермиондар Паули принципіне бағынады.