Раздзел 5. Сям’я Марка Шагала

Адзіная дачка Марка Шагала і яго першай жонкі Бэлы Разенфельд – Іда – на працягу ўсяго жыцця была анёлам-ахоўнікам для бацькі, які і паказваў яе ў вобразе анёла на сваіх палотнах.

Пасля смерці жонкі менавіта Іда вярнула Шагала да творчасці і дапамагла ў выданні кніг Бэлы. Ёй жа належыць аўтарства першых перакладаў твораў на французскую мову.

Дачка стала біёграфам і даследчыкам творчасці Шагала, арганізатарам яго выстаў і самым шчырым памочнікам.

Радаслоўную Майстра прадоўжылі трое дзяцей Іды і яе мужа Франца Меера – унукі Марка Шагала Піт, Мерэт і Бэла.

Доўгі час у цені заставаўся пазашлюбны сын Шагала і Вірджыніі Хагард-Макніл – музыкант і пісьменнік Дэвід Макніл.

Раздзел 6. Дом-музей Марка Шагала ў Віцебску

Дзякуючы Шагалу, пра яго вялікую любоў да Віцебска, якую мастак да самай смерці захоўваў у сваім сэрцы, пазналі ў кожным кутку зямнога шара. Віцебск адлюстраваны практычна на ўсіх палотнах мастака. Верным прыхільнікам творчасці аднаго з лепшых сусветных жывапісцаў трэба абавязкова наведаць дом-музей Марка Шагала ў Віцебску на Пакроўскай.

Марк Шагал – адзін з найболей вядомых прадстаўнікоў авангарднага кірунку ў жывапісу, які на сваіх карцінах, акрамя любімай жонкі Бэлы, маляваў дзівакаватыя хаткі, мудрагелістыя вулачкі, мініяцюрныя цэркаўкі. І ў іх адгадваўся яго бясконца любы горад на Дзвіне. Віцебск стаў галоўным аб'ектам творчасці мастака.

Марк Шагал з'явіўся на свет у Віцебскам раёне на Пяскаваціке, а потым сям'я пераехала на Пакроўскую, дзе будучы геній правёў шчаслівыя юныя гады. Пра сваё ціхамірнае дзяцінства мастак тонка і трапятліва распавёў у аўтабіяграфіі «Маё жыццё». Цагляны дом Шагала быў пабудаваны каля драўлянага дома бацькі мастака. Акрамя гэтых двух дамоў, Шагалы валодалі яшчэ флігелямі, адрынай і крамай. Шкада, што драўляныя пабудовы не захаваліся. Падчас Другой сусветнай вайны цагляны будынак сапсаваўся, але нейкім дзівам уцалеў, захаваўшыся да нашых дзён. У 20-ыя гады мінулага стагоддзя Шагал пакінуў Савецкі Саюз, і на працягу доўгіх дзесяцігоддзяў яго творчасць знаходзілася пад забаронай у СССР. Стварэнне дома-музея Марка Шагала ў Віцебску стала магчыма толькі пасля таго, як Савецкі Саюз спыніў сваё існаванне.

Свае дзверы дом-музей адкрыў у 1997 годзе. Гэту найважнейшую для ўсяго свету падзею прымеркавалі да 110-га дня нараджэння вялікага беларускага земляка. У тым жа годзе быў адноўлены і драўляны дом, а ва ўтульным панадворку прайшла прэзентацыя арыгінальнага помніка вялікаму Шагалу. Дом-музей Марка Шагала ў Віцебску знаёміць наведвальнікаў з артэфактамі з жыцця генія, пачынаючы з асабістых рэчаў і заканчваючы першымі эскізамі, у якіх ужо тады пазнаваўся мудрагелісты стыль, які заваяваў увесь свет. У доме падрабязным чынам перададзена атмасфера адыходзячага часу, а інтэр'ер быў створаны дзякуючы карпатлівай працы спецыялістаў па карцінах Шагала, якія ён пісаў у тысячы кіламетраў ад радавога гнязда. Назва музейных залаў цесна пераклікаецца з назвай пакояў. Так, у доме ёсць і «Кухня», і «Пакой хлопчыкаў», і «Чырвоны пакой». Другі блок музея называецца арт-цэнтрам Марка Шагала, дзе знаходзяцца рэпрадукцыі яго карцін і арыгінальная графіка.

«А Вы выпадкова не з Віцебска?». Такім пытаннем пажылы мастак вітаў гасцей у сваіх французскіх апартаментах. Шагал захаваў дарагі сэрцу Віцебск на самых вядомых сваіх карцінах, выказаўшы ў іх сваю любоў. І гэты горад праз дзесяцігоддзі адказаў яму ўзаемнасцю. Дом-музей Марка Шагала ў Віцебску - прамы таму доказ.

Заключэнне

«Насуперак усім цяжкасцям нашага свету ўва мне захавалася частка той адухоўленай любові, у якой я быў выхаваны, і вера ў чалавека, які спазнаў Каханне. У нашым жыцці, як і ў палітры мастака, ёсць толькі адзін колер, здольны даць сэнс Жыцця і Мастацтву, Колер Любові ».

Марк Шагал

Марк Шагал па праве лічыцца адным з найвялікшых мастакоў ХХ стагоддзя. Творчасць майстра адрозніваецца крайняй рознастароннасцю: ён і малявальшчык, і гравёр, і жывапісец, і сцэнограф, і ілюстратар, і аўтар твораў манументальных і прыкладных відаў мастацтва, і паэт. Пры ўсёй разнастайнасці творчых інтарэсаў і сюжэтных тым, у творчасці Марка Шагала выразна прасочваецца галоўная лінія - каханне, пра якую мастак не стамляўся казаць да самай смерці. Любоў зямная і нябесная для яго некалькі дзесяцігоддзяў атаясамлялася з рэальным абліччам муж і жонка - Бэлы, якая ў творах мастака была ўвасабленнем Музы, Нявесты, Жонкі, Выдатнай Дамы. Але была і любоў да сваёй Радзімы, роднага Віцебску, любоў да Парыжа і Францыі, любоў да свайго народу і фантастычная любоў да літаратуры .

За сваю ўражлівую кар'еру Шагал стварыў шматлікія графічныя творы - малюнкі, афорты, літаграфіі - тым самым давёўшы, што ён не толькі выдатны мастак-каларыст, але і майстар лініі і танальных адносін.

Марк Шагал быў мастаком-гуманістам, які «маляваў чалавечую слабасць, не асуджаючы яе», яркімі фарбамі услаўляючы каханне як чароўны дар. Ён бачыў у мастацкай творчасці высокую місію, свайго роду злучнае звяно паміж небам і зямлёй, а свае творы і, перш за ўсё, якія маюць дачыненне да Бібліі, - натхнёнымі звыш.

Марк Шагал ніколі не быў «пакутуючым мастаком», да канца свайго доўгага жыцця захоўваючы аптымізм і радасць жыцця.

Марк Шагал - адзін з самых знакамітых ураджэнцаў Беларусі, таленавіты жывапісец і графік, яркі прадстаўнік мастацкага авангарду ХХ стагоддзя, які заваяваў свет сваім непаўторным стылем і асаблівым поглядам на жыццё.

Спіс выкарыстанай літаратуры

1. Афіцыйны сайт Рэспублікі Беларусь http://www.belarus.by/by

2. БЕЛАРУСІКА - ALBARUTHENICA кніга 6 частка 1

3. Жыве Беларусь БІБЛІЯТЭКА ГІСТАРЫЧНЫХ АРТЫКУЛАЎ

http://jivebelarus.net

4. Vetliva. Гід па Беларусі https://vetliva.by 

Дадатак Pierre Choumoff - Русский парижанин: Фотографии Петра Шумова. М.: Русский путь, 2000

М. Шагал