ТІСТІ ЦИЛИНДРЛІК БЕРІЛІСТІ ЖОБАЛАУ

ТАПСЫРМА № 2

Бірсатылы цилиндрлі тісті редуктор және шынжырлы берілістен тұратын жетекті жобалау

Жетекті есептеу үшін мәліметтер

Бұзылмай жұмыс істеу уақыты L_h=12000 сағ.

Тіс формасы – қиғаш.

Тісті жұп материалы:

1) Шестерня – Болат 35ХГСА, Термиялық өңдеу – жақсарту;

2) Доңғалақ – Болат 35ХГСА, Термиялық өңдеу – жақсарту

α=60°

Жүктеме режимі - тұрақты

Сызу керек:

1. Миллиметрлік қағазда редуктордың жалпы көрінісін;

2. Бөлшектеу сызбасын.

1 ЖЕТЕКТІҢ ЭНЕРГЕТИКА-КИНЕМАТИКАЛЫҚ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ЭЛЕКТРҚОЗҒАЛТҚЫШТЫ ТАҢДАУ

1.1.1 Анықтама кестесі бойынша жетек құрамына кіретін әр берілістің және әр жабдықтың ПӘК-ін қабылдаймыз (1.1- кесте):

₁=0,98 – ашық цилиндірлік тісті берілістің ПӘК- і;

₂=0,99 – бір жұп домалау мойынтірегінің шығынын есепке алатын коэфициенті;

₃=0,92 – шынжырлы беріліс ПӘК-і;

₄=0,98 – муфта ПӘК-і.

1.1.2 Осы қабылдаған ПӘК мәндері бойынша жетектің жалпы ПӘК-ін есептейміз

    _ж= ₄=0,98 ·0,99³·0,92·0,98=0,857                           (1.1)

1.1.3 Электроқозғалтқыштың қажетті қуатын анықтаймыз

P_қаж=Р₃/ _ж=8,6×10³/0,857=10 кВт.                               (1.2)

1.1.4 Жетектің шығу білігінің айналу жиілігі  

n₃ = 78 мин^-1    

1.1.5 Жетектің алдын ала беріліс қатынасы       

                     u´_шб = 3       u´_цил = 4   u´_ж = u´_шб∙ u´_цил =3∙4=12       (1.3)

мұндағы u´_шб – шынжырлы берілістің беріліс саны; оны тиімді аралықтан қабылдаймыз;

u´_цил – бір сатылы цилиндрлі берілістің беріліс саны.

Оларды тиімді аралықтан қабылдаймыз (u´_шб=1,5÷5; u´_цил=3,15÷5,6). Сонымен u´_шб=3; u´_цил=4 деп таңдаймыз.

1.1.6 Электроқозғалтқыштың есепті айналу жиілігі  

                 = n₃∙ u´_ж =78∙12=936 айн/мин;                                (1.4)

1.1.7 Алынған мәліметтер арқылы анықтамалық кестеден электроқозғалтқыш түрін таңдаймыз. Таңдайтын электроқозғалтқыш қуаты қажетті қуатқа тең немесе одан үлкен, ал білігінің айналу жиілігі жуықша шамасына ( )жақын болуы тиіс, яғни Р_э.қ Р_қаж=11 кВт, n_ном≈ =936 айн/мин. Бұған4А160S6Y3 электроқозғалтқыш сәйкес келеді. Оның сипаттамалары: Р_э.қ=11 кВт; n_с≈n_б=1000 айн/мин; S=2,7 %; d_эк=48 мм ; l_ш = 110 мм.              

1.1.8 Электроқозғалтқыш білігінің номиналды айналу жиілігінің шамасын анықтаймыз

n_ном=n_c(1-S%/100%).                                  (1.5)

n_ном=1000∙ (1 – 2,7/100)=973 айн/мин

1.1.9 Жетектің жалпы беріліс қатынасы

                               u_ж=n_ном/ n₃ = 973/78=12,5                                       (1.6)

1.1.9 Жетектің жалпы беріліс санын сатыларға жіктейміз:

u_цил=4 деп аламыз, онда

                              u_шб=u_ж/u_цил=12,5/4=3,1.                                      (1.7)

Сонымен u_цил=4; u_б.б.= 3,1 деп қабылдаймыз.                                

1.2 Жетектің кинематикалық параметрлерін анықтау

1.2.1 Жетек біліктерінің  айналу жиілігі мен бұрыштық жылдамдықтарын анықтаймыз:

                                        n_l=n_ном=973 айн/мин;                                (1.8)

                ₁= _ном= n₁/30=3,14∙973/30=101,841 рад/с.             (1.9)

жетектегі шығырдікі

n₂= n₁/ u_ц.б =973/4=243 айн/мин;                                          (1.10)

₂= ₁/ u_ц.б  =101,841/4=25,460  рад/с;                        (1.11)

1.2.2 Бәсеңдеткіш біліктерінің айналу жиілігі мен бұрыштық жылдамдықтарын анықтаймыз:

n₃ =n₂/ u_шб=243/3,1= 78  айн/мин;                          (1.12)

₃= ₂/ u_шб =25,460/3,119=8,163 рад/с                               (1.13)

1.2.3 Жоғарыдағыдай жетектің әр білігіндегі қуат шамасы мен бұраушы момент шамасын анықтаймыз.

Шынжырлы берілістің:

жетекші шкивіндегі

Р₁= Р_қаж* ₄=10∙0,98=9,8 кВт;                              (1.14)

              Т_ном=Р_ном/ ₁=10∙10³/101,841=98,5∙10³  Н∙мм;                 (1.15)

                         Т₁= Т_ном∙ ₄=98,5∙10³∙0,98=96,2∙10³  Н∙мм              (1.16)

жетектегі шкивіндегі

Р₂=Р₁∙ ₂∙ ₁=9,8∙0,99²∙0,98=9,4 кВт;                    (1.17)

Т₂= Т₁∙ ²₂∙ ₁∙u_ц.б =96,2∙10³∙0,99²∙0,98*4=369,6∙10³ Н∙мм;  (1.18)                                      

жетектегі

                   Р₃=Р₂∙ ₂∙ ₃=9,4∙0,92∙0,99=8,6 кВт;                        (1.19)

Т₃= Т₂∙ ₂∙ ₃∙u_шб =369,6∙10³∙0,99∙0,92∙3,1=1054∙10³  Н∙мм.           (1.20)

ТІСТІ ЦИЛИНДРЛІК БЕРІЛІСТІ ЖОБАЛАУ

2.1 Тісті дөңгелектердің материалдарын таңдау және мүмкіндік

кернеулерін анықтау

Бәсеңдеткіштің габариттерін азайту үшін механикалық құрамы күшейтілген болатты аламыз. 3.3 кестесі бойынша тегергіш үшін қаттылығы НВ 270 жақсартылған 35 ХГСА болатты және дөңгелектер үшін қаттылығы НВ 235 жақсартылған болатты 35 ХГСА қабылдаймыз.

Мүмкіндік жанасу кернеулерін анықтаймыз:

Дөңгелек пен тістегергіш материалдары үшін базалық циклдері сан бойынша төзімділік шегі (3.2 кестесі):

дөңгелектер үшін

                        σ_Hlimb2,4 = 2HB₂ + 70 = 2·235 + 70 = 540 H / мм²;    (2.1)

тістегеріштер үшін

                      σ_Hlimb1,3= 2HB₁ + 70 = 2·270 + 70 =610 Н/мм² .         (2.2)

Жүктеме режимі тұрақты болғандықтан, жұмыс істеу мерзімінің коэффициенті

K_HL =K_FL=1

,

Беріктік қор коэффициенті [S]_H = 1,1 (жақсартылған тісті дөңгелектер үшін).

                             [σ]_H1=  = =554,5 Н/мм²;                  (2.3)

                             [σ]_H2=  = =490 Н/мм²;                    (2.4)

[σ]_H=0,45([σ]_H1 + [σ]_H2)=0,45(554,5+490)=470 Н/мм² < 1,23[σ]_H2             (2.5)

=1,23·490=602,7 Н/мм².

Мүмкіндік иілу кернеуілерін анықтаймыз:

                                                [σ]_F = σº_{F limb} / [s]_F.                             (2.6)

3.9 – кестесі бойынша нөлдік иілу циклының төзімділік шегі:

                                                  σº_{F limb} = 1,8 HB.                                 (2.7)

Тегеріштікі σº_{F limb1} = 1,8·270 =486 Н / мм²;

Дөңгелектікі σº_{F limb2} = 1,8·235 = 423 Н / мм².

Беріктік қор коэффициенті [s]_F = [s]^'_F [s]^''_F ,мұндағы материалдың механикалық қасиеттері тұрақты болғанда [s]^'_F = 1,75 (таблица 3,9) және сомдау мен штамптау үшін [s]^''_F = 1. Осыдан [s]_F = 1,75∙1=1,75.

Мүмкіндік иілу кернеуі:

Тегергіш үшін : [σ]_F1 = σº_{F limb1} /[s]_F =486/1,75 = 277,7=288 Н/мм²;            (2.8)

Дөңгелек үшін [σ]_F2 = σº_{F limb2} /[s]_F =423 / 1,75 = 241,7=242 Н / мм².  (2.9)

Редукторды есептеу

Осьаралық қашықтықтың алдын ала мәні, мм   

Қиғаш цилиндрлік беріліс үшін                                      

=

                        =  мм                (2.10)

мұндағы, Е_кел=2.15 10⁵ Мпа, 

МЕСТ 2185-66 (36 бет) бойынша  = 160 мм деп аламыз.

Қалыпты ілінісу модулі

m_n=(0,01…0,02) ∙a_w=(0,01…0,02) ∙112=1,25....2,5 мм,             (2.11)

m_n=2,5 мм деп аламыз.                                                                             

Тіс бағытының бұрышы =10⁰-деп алып, тістегергіш пен дөңгелектің тістер санын анықтаймыз.

Жалпы тістер саны

z_Σ = 2a_w∙ cos /m_n = |2∙160∙0,9848|/2,5 = 126                        (2.12)

z_Σ =126 деп қабылдаймыз.

Тегеріштің тістер саны

z₁ = z_Σ /(u_ц.б.+1) = 126/(4+1) = 25,              (2.13)

z₁ = 25 деп қабылаймыз.

z₂= z_Σ ­­– z₁ =126– 25 = 101.                        (2.14)

Бәсеңдеткіштің нақты беріліс санын анықтаймыз

u_ц.б.н = z₂^/z₁ = 101/25=4,04 ,                              (2.15)

     Aуытқуы

 = |4,04 – 4| / 4∙100% =  1% < 4 %.                 (2.16)

Тіс бағыты бұрышының дәл мәні

cos =|(z_Σ ∙m_n|/2_aw=126∙2,5/2*160=0,984375                         (2.17)

=arccos0,984375=10,1417                                (2.18)

Тістегергіш пен дөңгелектің негізгі өлшемдері

d₁= m_n∙z₁/cos  = 2,5*25/0,9844 = 63,49 мм;                    (2.19)

d₂= m_n∙z₂/cos  =2,5*101/0,9844=256,51  мм;                (2.20)

Тістер төбесіндегі диаметр

d_a1=d₁+2∙m_n=63,49+2*2,5=68,49 мм;                           (2.21)

d_a2=d₂+2∙m_n=256,51+2*2,5 = 261,51 мм;                       (2.22)

Тістер ойысының диаметрі

d_f1 = m_n (z₁ -2,5)= 2,5(25-2,5) = 45 мм;                       (2.23)

d_f2 = m_n (z₂ -2,5)= 2,5(101-2,5) = 246,25 мм;                    (2.24)

Дөңгелек ені  

в₂ = _ваш∙а_wш= 0,4*160 = 65 мм;                            (2.25)

Тістегергіш ені 

в₁ = в₂+5мм = 70 мм                                 (2.26)

Тістегергіш енінің диметрі бойынша коэффициентін анықтаймыз

_вd = 0,5 _ва(u+1)= 0,5*0,4(4+1)=1                     (2.27)

Дөңгелектің жылдамдығы және берілістің дәлдік дәрежесі

=π∙d₁∙n₁/60∙10³=(3,14∙64∙973)/60∙10³=3,3 м/с.          (2.28)

Мұндай жылдамдықта 9-дәрежелі дәлдікті (төменгі дәлдік) қабылдаймыз.

 Жүк коэффициенті:

K_H= K_Hβ∙K_Hv∙K_Hα,                                        (2.29)

мұндағы K_Hβ – жүктің тіс еніне қатысты бір қалыпты тарамайтынын есепке алатын коэффициент; оның мәнін 3.5 кесетссінен аламыз; _вd = 1 , тегеріш пен дөңгелек материалдарының қаттылығы Н ≤ 350 НВ және дөңгелектердің тіректерге қатысты симметриялы орналасуына байланысты K_Hβ=1,045.

3.4 кестесі бойынша =3,3 м/с және 9-і дәлдік дәрежесі үшін K_Hα=1,13.

3.6 кестесі бойынша қиғаш тісті дөңгелектер үшін v≤ 5 м/с болған кезде K_Hv =1,06.

Сонымен,

K_H= 1,045*1,06*1,13=1,2517

Жанасу кернеуін тексеpу:

                            (2.30)

Контакт кернеуге қиғаш тісті берілістің беріктікті жоғарылату коэффициенті

              (2.31)

Шекті қауіпсіздік коэффициенті

                (2.32)

           (2.33)

Беріктік шарты орындалды.

Тісіті беріліс ілінісуінде әсер ететін күштер:

Шеңберлі

   F_t = =  Н;                          (2.34)

Радиалды      

                      (2.35)

Осьтік           

F_a = F_t∙tg  = 3030∙0,1718 = 542 H.                    (2.36)

Иілу кернеуі бойынша тістердің шыдамдылығын тексеру (3.25)

                         (2.37)

мұндағы K_F =1,16 (3.7 кесте).

K_F =1,1 (3,8 кесте).

Y_F – z_v эквиваленттік тістер санына байланысты жергілікті кернеу бойынша тістердің беріктік коэффициенті.

тістегеріште                           z_V1= = =26,209;                (2.38)

дөңгелекте                        z_V2= = =105,886                 (2.39)

Y₁=3,80 және Y₂=3,60

қатынасын анықтамыз:                                                                 (2.40)

тітегергіш үшін:           =73,082 МПа                                

дөңгелек үшін:              =67,143 МПа                              

және  коэффициенті анықтаймыз (46-бет)

                                                   (2.41)

                             (2.42)

                                                         (2.43)

                                                              (2.44)

9 дәрежелі дәлдік үшін  К_F =1,35 (42-бет).                                                

Тісті дөңгелек тістерінің беріктігін тексереміз: 

 МПа   (2.45)

Беріктік шарты орындалды.

3 АШЫҚ ШЫНЖЫРЛЫ БЕРІЛІСТІ ЕСЕПТЕУ

3.1 Жобалық есебі

1. Жетекші аунақшалы (роликті) шынжыр (МЕСТ 13568-75 бойынша) таңдаймыз және оның қадамын (7.38) формула бойынша анықтаймыз; алдын ала осы формулға кіретін шамаларды есептейміз:

а) Жетекші жұлдызшадағы бұраушы момент: Т =1054 10  Н мм.

б) Беріліс саны:  =3,1 деп қабылдаймыз.

в) Тістер саны:

Жетекші жұлдызшаның

=29- 2 =29 – 2 3,1 = 23                       (3.1)

=23 деп қабылдаймыз.

Жетектегі жұлдызшаның

= =23 3,1 = 71 ;                         (3.2)

=71 деп қабылдаймыз.

г) шынжырлы берілістің жинастыру және пайдалану жағдайларын есепке алатын коэффициент шамасын

 = 1·1·1,25·1·1,5·1,25=2,34         (3.3)

мұндағы  – динамикалық коэффициент, тыныш жүк кезенде таспалы конвейерлердің жетегі үшін k_Д=1 болады; k_а – берілістің өсаралық қашықтығының мәнін есепте алатын коэффициент,  болған кезде k_а =1; k_н –шынжырждың көлбеулігін есепке алатын коэффициент, көлбеулігі 60 –тан аспаса k_н = 1,25; k_р – шынжыр тартылуын реттеу тәсіліне байланысты коэффициент, шынжырдың мезгіл-мезгіл тартылуында k_р =1; k_см – шынжырды майлау тәсіліне байланысты алатын коэффициент, мезгіл-мезгіл майлау кезінде, k_см = 1,5; k_п – берілістің жұмыс тәртібін есепте алатын коэффициент, бір ауысымды жұмыс кезінде k_п =1,25.

д)Шынжыр топсасындағы мүмкіндік қысым мәні

[ ]=                        (3.4)

(7.38) формуласына кіретін [р] шамасы шынжырдың басты параметрі – шынжырдың қадамына (7.18 кестені қ-з) тәуелді болғандықтан, мәселені бірте-бірте жуықтау әдісімен шешеміз: алдын ала t-ның болжанған мәніне қарай 7.18 кестеден [ ]-ның жуықша мәнін қабылдаймыз, яғни [ ]=29  деп;

е) шынжыр қадамы t-ның мәнін (7.38) формуласы бойынша анықтаймыз

          (3.5)

7.18 кесте бойынша ең жақын мәні t=19,05 мм деп қабылдаймыз (МЕСТ 13568-75,); q=1,90 кг/м²;  А_оп=105 мм² ; F_p=31,8 kH (1-қатар)  деп қабылдаймыз.

4.2 Екі көрсеткіш бойынша тексереміз:

а) айналу жиілігі бойынша – 7.17 кестесі бойынша қадамы t=19,05 мм шынжыр үшін мүмкіндік айналу жиілігі [п₂] =243 айн/мин, п₃≤[п₃] шарты орындалды;

б) 7.38) формуласы бойынша есептік қысым

                              МПа;                        (3.6)

Жүктеме режимі – тұрақты, сол себепті k_{EC =}k_EB=1

мұндағы                            Н,                      (3.7)

                          м/с.                        (3.8)

р≤[р] шарты орындалды.

4.3 (7.36) формуласы бойынша шынжырдың буындар санын L_t -ны анықтаймыз; алдын ала жалпы тістер санын табамыз:

                                                                            (3.9)

өсаралық қашықтығын анықтаймыз:

= ;                           (3.10)

=40 деп қабылдаймыз ( – қадаммен есептелген осьаралық қашықтығы).

Түзету

                               = =7,63 .                               (3.11)

(7.36) формуласы бойынша

              (3.12)

Жұп санға дейін жұмырлаймыз

7.37) формуласы бойынша ось аралық қашықтықты дәлдеп анықтаймыз

9б\52ошь

                       )=                   (3.13)

=0,25 19,05(130 – 0,5·94+ )=776,93=777 мм.

Шынжырдың бос салбырауын қамтамасыз ету үшін «a»–ның мәнін 0,4%–ға, яғни 1258 0,004=5,03 мм–ге азаюын қарастыру керек.

Кіші жұлдызшаның бөлгіш шеңберінің диаметрін (7.34) формула бойынша анықтаймыз:

;                         (3.14)

Шынжырға әсер ететін күштерді анықтаймыз:

шеңберлік H.

4.4 Шынжыр топсаларын тозуғатөзімділік шартын тексереміз

Жобаланатын берілістің конструктивтік параметрлерінің стандарт берілістің параметрлерінен айырмашылығын ескеретін коэффииценттерді табамыз.

Беріліс (конструтивтік) параметрлер коэффициенттері

                 (3.15)

мұндағы  - беріліс ресурсы (шыдамдылық) коэффициенті

                                    (3.16)

мұнда  – базалық ресурс,  .;

 - есепті ресурс,

мұнда  – берілістің қызмет мерзімі, жыл;  -берілістің жыл бойы пайдалану коэффиценті;  –берілістің тәулік бойы пайдалану коэффиценті;

 - жетектеуші жұлдызшаның айналу жиілігі   

                                                           (3.17)

 - жетектеуші жұлдызшаның тістер саны коэффициентті

                                                                               (3.18)

 - беріліс қатынасы коэффициентті

                                                                                  (3.19)

 - өсаралық ара қашықтық коэффициентті

                                                                           (3.20)

Жобаланатын берілістің пайдалану параметрлерінің стандарт берілістің параметрлерінен айырмашылығын ескеретін коэффиицент

                                             (3.21)

мұндағы  - шынжырдың салыстырмалы тозу нормасын ескеретін коэффициент

                                                                                        (3.22)

 - беріліс жұмыс режимін ескеретін коэффициент

                                                                              (3.23)

Центрден тепкіш күштен шынжыр топсасына қысым

                                                                      (3.24)

4.5 Шынжырды жұлдызша тістеріне соққы саны бойынша тексеру

                                              (3.25)

мұнда  – Секундағы соққының мүмкіндік саны, .

4.6 Шынжырды беріктікке тексеру

Шынжырға әсер ететін максималь күш

                   H       (3.26)

мұндағы  - центрден тепкіш күштің әсерінен шынжырдың тартылуы

                              F_v = qv² = 1,90*1,77² = 5,95Н.                            (3.27)

 - шынжырдың салмағынан оның тартылуы

          F_q=(9.81 k_fqa)/1000 =(9,81·2*1,90*762)/1000 = =28,4 Н.    (3.28)

мұнда  – шынжырдың салбырауын ескеретін коэффициент (3.6- кесте)

Білікке әсер ететін есептік жүктеме

                         F_б  = k*F_t = 1,15·3030 =3484,5 Н.                          (3.29)

мұнда  – беріліс жұлдызшалары центр өстерінің горизонтқа қиғаштығын ескеретін коэффициент

 – горизонталь беріліс үшін;

 – вертикаль беріліс үшін.

Беріктік қор коффициентін анықтаймыз

                                                                                                  (3.30)

мұнда  - шынжырдың беріктік қоры коэффициентінің минималь мәні (3.7- кесте). Қадамы t=19,05мм болған шынжыр үшін .

Беріктік шарты орындалды.

4 БІЛІКТЕРДІҢ АЛДЫН АЛА ЕСЕБІ, ЭСКИЗІ ЖӘНЕ АЛДЫН АЛА ПОДШИПНИК ТАҢДАУ

Жетекші білік: [τ]_б =20 Н/мм² деп қабылдап, жалғастырғыш қондырылатын бөлігінің диаметрін анықтаймыз

                   d_ш1 =  =  = 29,05 мм;                      (4.1)

dэк=48 мм

                           d_ш1 = (0,75…1)d_қоз = 36…48= 40 мм;                    (4.2)

d_ш1=40 мм деп қабылдаймыз.

     Жетекші біліктің шығу ұшының ұзындығы

                                        l_ш1=1,5d_ш1=1,5*40=60 мм                         (4.3)

l_ш1=60 мм деп қабылдаймыз

Біліктің мойынтіректер астындағы бөлігінің диаметрі

                                       d_п1= d_ш1+5=40+5=45 мм                         (4.4)

d_п1=45 мм

Білікті тегергішпен біртұтас етіп жасаймыз.

Жетектегі білік: [τ]_б = 20Мпа

                        d_ш2 =  = = 45,496=50 мм;         (4.5)

Стандарт қатарынан (162б.) d_ш2=50 мм деп қабылдаймыз.

Жетектегі біліктің шығу ұшының ұзындығы

                                   l_ш2=1,5d_ш2==1,5*50=75 мм                              (4.6)

l_ш2=75 мм

Біліктің мойынтірек қондыралатын мойыншасының диаметрі

                                        d_п2= d_ш2+5=50+5=55 мм                           (4.7)

d_п2=55 мм деп аламыз

Біліктің доңғалақ қондырылатын мойыншасының диаметрі

                                      d_d2= d_п2+5=55+5=60 мм                               (4.8)

d_d2=60 мм деп аламыз.

Біліктің қалған мойыншаларының ұзындықтары құрастыру сызбасы бойынша графикалық түрде анықталады.

1) Жетекші білік

Ілінісу кезіндегі күштер

F_t=3030 H

F_r=1120 H

F_a=542 H

d₁=63,49 мм

Тірек реакциялары

xoz осі бойынша

                        ∑M₁(Fx)=0, R (l₁+l₁)-Ft₁l₁-F_М l_ш1=0                     (4.9)

             (4.10)

∑M₂(Fx)=0, -R (l₁+l₁)+Ft₁l₁-F_М (l_ш1+ )=0                 (4.11)

     (4.12)

Tексеру: F_М1+Rx₁-F_t1+R_x2=1226-250,4-3030+2055,88=0          (4.13)

уoz осі бойынша

∑M₁(Fy)=0, F_r1*l₁+F_a1* d₁/2 - R_y2(l₁+l₁)=0               (4.14)

      (4.15)

∑M₂(Fy)=0, R_y1(l₁+l₁)-F_r1*l₁+F_a1* d₁/2 =0              (4.16)

      (4.17)

Тексеру:                  -R_y1-R_y2+F_r1=-433,5-686,5+1120=0                      (4.18)

Қосынды реакциасы:

              = =500,62 H        (4.19)

              = =2167,47 H          (4.20)

Мүнда радиалды жүктеме F_r1=1205 H, осьтік жүктемемойынтіректерге әсер етпейді.

Қатнасын табамыз:                                         (4.21)

(7.) X=0,56 Y=2,28

=(0,56*1*2168,07+2,28*542)1,3*1=3185 H  (4.22)

Жұмыс істеу мерзімі, млн, айн.

4550 млн,айн.                     (4.23)

     78,9∙10³ сағ                   (4.24)

2) Жетектегі білік

Иілу кезіндегі күштер:

F_t1=3030 H

F_r1=1120 H

 H

 мм

F_б=3484,5 H

l₂ =70 ; l_ш2 =75 ; бәсеңдеткішті құрастыру сызбасынан алынады.

xoz осі бойынша

Тірек реакциалары:

  ∑M₄(Fx)=0,             (4.25)

(4.26)

   ∑M₃(Fx)=0,                    (4.27)

           (4.28)

Тексеру:   -R_x3+F_t2-R_x4-Fш*cos60=-2448,3+3030+1160,59-3484,5*0,5=0

уoz осі бойынша

Тірек реакциалары:

∑M₃(Fy)=0, -F_r2*l₂+F_a2* d₂/2 - R_y4(l₂+l₂)+ =0     (4.29)

                (4.30)

          ∑M₄(Fy)=0, F_r2*l₂-R_y3(l₂+l₂)+F_a2 * d₂/2+F_ш1_ш2sin60 =0      (4.31)

                 (4.32)

Тексеру:

           (4.33)

Қосынды реакциялар:

           = =3624,7 H                (4.34)

              = =4715 H           (4.35)

                                           (4.36)

    X=1 Y=0

Эквивалентті күшті анықтаймыз:  

                                  (4.37)

Жұмыс істеу мерзімі, млн. айн

                 млн.айн.                         (4.38)

                      сағ                              (4.39)

Жетекші білік

Жетектегі білік

5 ТІСТІ ДОҢҒАЛАҚТАРДЫҢ, РЕДУКТОР КОРПУСЫ МЕН ҚАҚПАҒЫНЫҢ КОНСТРУКТИВТІК ӨЛШЕМДЕРІ

Цилиндрлі тісті берілістің қалыпты шеңберлік модулі m_п= 2.75 мм. Сондай – ақ, алдын ала анықталған:

Тістегергіш : d₁ = 62,84 мм;                  дөңгелек: d₂ = 257,14 мм;   

                 d_a1 = 68,36 мм;                                      d_a2 = 262.64 мм;

                 в₁ = 70 мм;                                          в₂ = 65 мм;

Тістегергіш күпшексіз орындаймыз.

Дөңгелек күпшегінің диамітрі мен ұзындығы              

                                  =88 мм;                             (5.1)

 мм;                 (5.2)

мм деп қабылдаймыз.

                                                                                   (5.3)

 деп қабылдаймыз

Диск қалыңдығы         С = 0,3b = 0,3·65 = 19,5 мм;                                 (5.4)

С = 20 мм деп қабылдаймыз.

Тұрқының негізі мен қақпағы қабырғаларының қалыңдығы

                                                                                      (5.5)

                                                                                      (5.6)

δ = 0,025·160+3 = 7 мм;

δ = 8 мм деп қабылдаймыз.

δ₁ = 0,02·160 + 3 = 6,2 мм;

δ = δ₁ = 8 мм деп қабылдаймыз.

Тұрқы негізі мен қақпағы белдемелерінің қалыңдығы:

b = b₁ = 1,5·δ                                              (5.7)

b = b₁ = 1,5·δ  = 1,5·8 =12 мм;

b₁= b = 12 мм деп қабылдаймыз.

p= 2,35·δ                                                (5.8)

p= 2,35·δ = 2,35*8=19 мм, p= 20 мм деп қабылдаймыз.

Бұрандама диаметрі:

фундаменттік бұрандама:

                                 (5.9)

мм; d₁ = 17 мм деп қабылдап, М16 бұрандалы бұрандаманы таңдаймыз.

Қақпағы мен негізін мойынтіректер жанында қосатын бұрандамалардікі

d₂ = (0,7÷0,75) d₁                                                                   (5.10)

d₂ = (0,7÷0,75) d₁ = (0,7÷0,75) ·17 = 11,9÷12,75 мм; М12 бұрандалы бұрандаманы қабылдаймыз.

Қақпағы мен негізін қалған жерлерінде қосатын

d₃ = (0,5÷0,6) d₁                                                                     (5.11)

d₃ = (0,5÷0,6) d₁ = (0,5÷0,6)·16 = 8÷9.6 мм; М8 бұрандалы бұрандаманы қабылдаймыз.

6 РЕДУКТОР КОМПАНОВКАСЫНЫҢ БІРІНШІ КЕЗЕҢІ ПОДШИПНИКТЕРДІ ТАҢДАУ

Сызбаны 1:1 масштабпен А1 форматында орындаймыз. Ең бірінші біліктердің ось сызығынан бастаймыз. Ал қалған сызбаларды жіңішке сызықтармен есептелген ара қашықтықтар бойынша сызамыз.

Алдыңғы есептерден a_w = 160 мм.

Майлау тәсілін таңдаймыз: тістер жұбының ілінісін тісті дөңгелектің майға малынуы арқылы; мойынтіректер пластикалық жағу майымен майланады. Бөлек майлауды таңдаған себебі, v≤ 3,19 м/с, ал ол май шашырандыларының жетуін қийындатады. Сондай-ақ, бөлек майлау мойынтіректерді маймен бірге келетін металл бөлшектерінің қорғайды.

Мойынтірек камералары тұрқының ішкі қуыстылығынан майұстағыш сакиналар арқылы бөлінеді.

Бір проекцияның – білік осьтері бойынша қиылысы – А1 (594 х 841 мм) форматты парақтың жартысына сийдыру мүмкіншілігін қарастырамыз. Ең қолайлысы сызбаны 1:1 масштабпен орындау. Парақтың төменгі жартысының ортасынан көлденең осьтік сызық – бәсеңдеткіштің симметриялық өсін – жүргіземіз. Тік сызықтардың – жетекші және жетектегі біліктердің осьтері – орындарын белгілейміз (жетекші және жетектегі білік осьтерінің ара қашықтығы a_w = 160 мм). Жоғарыда анықталған өлшемдері бойынша тегеріш пен дөңгелектің құрылымын рәсімдейміз. Олардың іліністегі күйін сызамыз. Цилиндлік  дөңгелектің күпшегін табақшасымен салыстырғанда симметриялы етіп жасаймыз, себебі, өйтсек тірек арақашықтығын азайтып бәсеңдеткішті ықшамды етіп жасауға қолайлы болады. Ал қалған сызбаларды жіңішке сызықтармен есептелген өлшемдері бойынша сызамыз.

Біліктердің мойынтіректерін таңдаймыз.

Жетекші білік үшін ø 50 мм радиалды шарикті бір қатарлы орташа сериялы; жетектегі білік – ø 60 мм шарикті бір қатарлы радиалды орташа сериялы мойынтіректер таңдаймыз.

Жетекші білік: мойынтіректің шартты белгісі – 309, d=45мм,  D=100мм B=25 мм,  C=52,7 ,   C_o=30,0

Жетектегі білік: мойынтіректің шартты белгісі – 310, d=50мм,  D=110мм B=27 мм,  C=65,8 ,   C_o=36

Тегергіштің бүйір жағы мен тұрқы қабырғасының арасындағы саңылау х = 10 мм, тұрқының ішкі қабырғасынан мойынтірекке дейінгі арақашықтық y₁ = 5 мм (майұстағыш сақинаны орналастыру үшін).