Презентациялар, демонстрациялар, модельдеу.

КІРІСПЕ

Елбасының «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты жолдауында: «Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейіде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек» десе, осы жолдаудың ІІІ тарауы он сегізінші бағытынын жетінші тармақшасында: «Ақпараттық технологиялар мен ақпаратты таратудың жаңа нысандарына бағатталған мамандандырылған білім беру бағыттарын құру міндеті де алдымызда тұр» делінген. Сондай-ақ он жетінші бағыттың үшінші тармақшасында«Он-лайн тәсілінде оқыту тәжірбиесін дамытып,елімізде оқу теледидарын құру қажет» деп атап көрсетілгендей бүгінгі күні білім беру жүйесі жаңа педагогикалық технологияға негізделуін және ақпараттық құралдардың кеңінен қолданылуын қажет етеді. Осылайша оқу-тәрбие үдерісінде жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану заман талабынан туындап отыр. Ал осы заманның дамуыының бір белгісі –бастауыш сынып сабақтарында интерактивті тақтаның қолданылуы.

Бастауыш сынып математика сабағындағы интерактивті тақтаны қолданудың мақсаты- қазіргі заман талабына сай мөлшер мен деңгейде білімбілік ж әне дағдыларды игеру, математика курсының мазмұны арқылытанымдық және коммуникативтік іс-әрекет пен өздігінен білім алуға және еңбекке бейімделу ал ең бастысы ХХІ ғасыр техникасының дамуының алды болып табылатын интерактивті тақтаны қолдана отырып оқушының ақыл- ойының математикалық стилін, интеллектуалдық және ерік пен сезімге қатысты сапаларын дамыта түсу, бейнелік қабылдауларын жақсарту, сонымен қатар Қазақстанды дүние жүзіндегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына қосылуына үлес қосу.

Мұндай іскерлік пен машықтардың қатарына математикалық есептерді және практикалық мазмұндағы есептерді шығару. Интерактивті тақтаны қолдана отырып, оны әр оқушының қолдана алуына мүмкіндік беру міндет.

Курстық жұмыстың өзектілігі: бастауыш сыныпқа математика пәнін оқытқанда интерактивті тақтаны қолдану, оқушылардың сол пәнге деген қызығушылығын арттырады, белсенділік танытып-бағдарламалық материалды жоғары деңгейде меңгеруіне ықпал етеді.

Зерттеу мақсаты:бастауыш сынып математика сабағындағы интерактивті тақтаны қолдану тиімділігін көрсету.

Зерттеу нысаны: математиканы оқыту.

Зерттеу пәні: бастауыш сынып математика сабағында интерактивті тақтаны қолданудың әсері.

Зерттеу болжамы: егер бастауыш сыныптың математика сабағындағы интерактивті тақтаны пайдаланса, онда оқушылардың білімге деген белсенділіктері артады. Ал егер белсенділіктері артса, енді білім алу деңгейі жоғарылайды.

Зерттеу әдістері: талдау, жинақтау, баяндау, жүйелеу, салыстыру, математика сабақтарында жүргізілген іс – тәжірибелерді негізге алу.

Зерттеу базасы: Қарағанды гуманитарлық колледжі.

    1.1. ХХІ ҒАСЫР –АҚПАРАТТЫҚ ҚОҒАМ ДӘУІРІ

    Ақпараттық – коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға модельдеуге электроникалық оқулықтарды интерактивті құралдарды қолдануға,интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпарттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылыбілім беруді жетілдіруді көздейді.

  Ақпараттық – коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан-жақты білім алуына, іскер әрі талантты шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психолгиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы мол.

  Қазіргі кездегі шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсекелестік күшейте түсуде. Елбасы Н.Ә.Назарбаев Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы атты жолдауында «Білім беру реформасы – беретін аса маңызды құралдарының бірі» деп атап көрсетті.

ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқиятқарайтын дәуір.

  Білім беру үрдісін ақпараттандыру жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып оқу тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздейді.

Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен «ХХІ ғасыр – ақпараттандыру ғасыры» деп аталады. Қазақсатан Республикасы да ғылыми – техникалық прогрестің негізгі белгісі – қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді.Заманымызға сай қазіргі қоғамды ақпараттандыруда педагогтардың біліктілігін ақпараттық коммуникациялық технологияны қолдану саласы бойынша көтеру негізгі міндеттерінің біріне айналды.

Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында: « Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі – білім беру бағдарламаларын меңгеру үшін жағдайлар жасау керек» - деп көрсетілген. Солардың бірі білім беруді ақпараттандыру барысында дидактикалық және оқыту құралы болып компьютер саналады. Сондықтан кез келген білім беру саласында мультимедиялық электрондық оқыту құралдары барлық пәндерді оқытуға түрде енгізу бағытында және қолданылатын жаңа құралдардың бірі - бағдарламалық – техникалық кешен болып табылады.

Ақпараттық қоғамның негізгі талабы- оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық – құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін, адамның дүниетанымының құрамдас бөлігі болып табылатын интеллектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы.

Ақпаратты бірліктерді қалыптастыру: мектептің материалдық-техникалық

базасына;  ақпараттық қоғам саясатының мақсаты мен міндеттеріне; оқушылардың ақпараттық қоғам бағытымен өзара байланысына тәуелді .

Қазіргі уақытта жаратылыстану – ғылыми білім беруде сабақ барысында интерактивті құралдарды қолдануда. Интерактивті құралдардың көмегімен мұғалім оқушының шығармашылықпен жұмыс істеуіне жол ашылып отыр.

Білім берудегі интерактивті технология- сабақ барысында оқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін- бірі толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту барысы.

Қазіргі уақытта « қоғамды ақпараттандыру» , «білім беруді ақпараттандыру» деген сөз тіркестері біздің сөздік қорымызға еніп кетті. Олай болса, қоғамды ақпараттандыру дегеніміз не? Қоғамдық ақпараттандыру дегеніміз – ғылыми-техникалық прогресс жетістіктерінің күнделікті тұрмысқа ауқымды енуінің нәтижесі, яғни адам өміріне іс- әрекеттің интеллектуалды түрлерінің жан-жақты әсер етуі рөлінің жоғарлануына байланысты объективті процесс.

Қоғамды индустрияландыру кезеңінде білім беру жүйесі алдыңғы кезекте, маманданған сауатты тұтынушыларды дайындауға бағытталса, ал білім беруді ақпараттандыру жағдайында бұл мәселе білім берудің негізгі мақсатына ауысады. Мұндағы негізгі мақсат – оқушының қоршаған әлем жайында табиғи ғылыми болжамын қалыптастырумен жапы ізгілікті адамгершілікке дайындау болып саналады.

Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі мақсаты оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Осы мақсатты орындау барысында оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруды жаңа әдістерді қолдану қажеттілігі туындап отыр. ХХІ ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр: компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі, электрондық және телекоммуникациялық құралдарды,интерактивті құралдарды, электрондық оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.

Еліміздегі саяси, әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге сай білім беруді ақпараттандыру бағытында мектебімізде жүргізіліп жатқан жұмыстар ақпараттандырудың мемекеттік бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылды.

ХХІ ғасыр – ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік сауаттылық қажет. Бүгінгі таңда мектеп пәндерін компьютер, интерактивті құралдардың көмегімен оқыту нәтижелерін зерттеудегі ғылыми проблемаларды шешу ең басты орын алады.Бұған себеп оқыту процесінде туындайтын компьютерлендірудің педагогикалық-психологиялық жаңа проблемалары әлі толық шешілмегені.

Білім беру жүйесін ақпараттандыру білім беру үшін үлкен перспективалар ашады. Соңғы жылдары компьютерлік, телекоммуникациялық техника мен технологиялардың қоғам өміріндегі рөлі мен орнында түбегейлі өзгерістер болды. Ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды игеру қазіргі заманда әрбір жеке тұлға оқу және жазу қабілеті сияқты сапалармен бірге қатарға және әрбір адам үшін қажетті шартқа айналды. Ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу – ағарту саласының оқыту үрдысыне жаңа технологиялық үрдістер, оның ішінде интерактивті құралдарды кең көлемде қолдануды қажет етеді.Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта білім беру толығып өсуіне , рухани әрі мәдени дамуына бсты ықпал жасайтын тірегі де, түп қазығы да – мектеп.

Мектептердің білім деңгейін көтеру және онда интерактивті құралдарды пайдалану арқылы оқу- тәрбие процесін тиісті деңгейге көтеру, мектеп ұстаздарының, басшыларының, педагогикалық ұжымның жүйелі басшылыққа алған бағыты деп есептейміз. Интерактивті құралдарды қолдану негізінде мектепте жаратылыстану бағытының пәндерін оқыту сапасын арттырып, білім беруді ақпараттандыру жүйелі түрде іске асады деуге болады.

Мектепті ақпараттандыруға осылай мемлект тарапынан үлкен экономикалық қолдау көрсетіліп, оны оқыту, үйрету мәселесі бүкіл халықтық деңгейге көтерілсе ғана біздің еліміз өндірістің жоғары психологиясын меңгердуді дүниежүзілік бәсекеге төтеп беретін, өндіріс өнімдерін өндіре алатын алдыңғы қатарлы мемлекетке айналады.Ол дәрежеге жетуге қажетті білім алуына біздің жас ұрпақтың қабілетінің жететініне сенім мол.

“Қазіргізамандажастарғаақпараттықьехнологияменбайланытыәлемдікстандартқасаймүдделіжаңабілімберуөтеқажетдеп, елбасыатапкөрсеткендейжасұрпаққабілімберужолындаақпараттықтехнологияныоқуүрдісіндеоңтайландырументиімділігінарттырудыңмаңызызор.

Бізбейбітелде, мемлекеттікбілімдіжетілдіругеасамәнбергенелдетұрамыз, жалпыбілімберудіңмақсаты- тереңбілімнің, кәсібидағдылардыңнегізіндееркінбағдарлайбілуге, өзін-өзідамытуғаадамгершіліктұрғысынанжауаптышешімдердіқабылдауғақабілеттіжекетұлғанықалыптастыру, яғнижекетұлғанықалыптастыруғанегізделгенақпараттытехногологиянытереңмеңгерген, жылдамөзгеріпжататынбүгінгізаманғалайықты, жаңашылтұлғанықалыптастыру.

Бәсекегеқабілеттіболутікелейбілімгебайланысты. Бізжаңатехнологияғажаңаөркениеттідамуғабайланыстыбасқаөркендіелдердіңкөптенберіпайдаланыпкележатқанинтерактивтіқұралдардықолданыпотырмыз. Бұл – біздіңҚазақстанныңалғақарайжылжуыныңнышаныболыптабылады. Ғылымибілімберудеинтерактивтітақтаныңмүмкіндігімол. Итерактивтіқұралдардықолдануарқылыоқушыбілімкеңістігінееркінбойлайалады.

Оқупроцесінде, оныңішіндепрктикалықсабақтардаинтерактивтіқұралдардықолданумұғалімніңжекетәжірибесіне, шығармашылықізденісінебайланысты. Интерактивтіқұралдароқытуформасынұйымдастырудытүрлендіруге, дәстүрліоқытуәдістерінежаңаэлесенттеренгізугемумкіншіліктержасайды.Бұлоқушылардыңпәнгедегенқызығушылығынарттырды. Қорытындылайкеле, интерактивтіқұралдардыорындықолдануоқытусапасынжетілдіругекөмектеседі.

1.2. ИНТЕРАКТИВТІ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ОҚУ – ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕ ҚОЛДАНУ БІЛІМ АРТТЫРУДЫҢ ҚҰРАЛЫ

Адамөмірініңалтынбесігі- мектеп, олхалқымыздыңата- бабамызданқалыптасқанізгіадамиқасиеттерінжасжеткіншекбойынасіңіретінорта. ЗаңғаржазушысыМұхтарӘуезов«Халықтыхалықпентеңестіретін – білім”депатапкөрсеткендейқайелдіңболсынөркендепөсіп- өнуісолелдіңбілімдеңгейімендамужүйесінебайланысты. Руханиұлттыққажеттіліккежарағанбілімсияқтыбілім, оныңнәрінбойынасіңіргенұрпақеліміздігүлдендіре, болашағымыздыдамытаалады. Алсолбілімдішәкіртсанасынасебуші – ұстаз. Ендешемұғалімдержаңалықтарданқалмай, жасыменқызметінеқарамайүнемібілімалып; ақпараттықдәуірдіңбелсендімүшесіболуыкерек. Бұлорайдамемлекетіміздіңбілімберужүйесінмодернизациялаудың 2015 жылғаидейінгітұжырымдамасындакөрсетілген “өмірлікбілімнен – баршағаөмірбойыигерілетінбілім” қағидасымектебіміздеоқу- тәрбиепроцесіндеақпараттықтехнологиялардықолдануісіндеөзкөрінісінтабуда.

Қоғамдағықазіргікездегіқайтақұрулар, экономиканыдамытудағыжаңастратегиялықбағдарлар, қоғамныңашықтығы, қоғамныңашықтығы, оныңжеделақпараттануыменқарқындыдамуыбілімберугеқойылатынталаптардытүбегейліөзгертті. Әлеуметтікжәнекәсібибіліктілікке– ақпараттыөзііздептабу, талдаужәнеұтымдыпайдаланудепкөрсетілген ҚР 2015 жылғадейінгібілімберудідамытутұжырымдамасында.

Үстіміздегіғасыр- жекетұлғанықалыптастыру, ізгілендіру, дамытуғасыры .Олайболса, мұғалімдердіңалдыңдатұрғанбірден- бірмақсат- оқушыларалғанбілімдерінпайдағаасырып, өздігіненәрекететеалатын, олардытүрліөмірлікжағдайдақолданабілетін, жалпыадамзаттыңжәнеұлттыққұндылықтардықатармеңгерген, өзіндіккөзқарасыбар.Отаныншынсүйетіназаматболыпжетілуінекөмектесу.

Бұлміндеттердішешуүшінмектепұжымдарыәрмұғалімкүнделіктіізденісарқылыбарлықжаңалықтарменөзгерістергебатылжолашарлаққарым-қатынасжасауларыкерек. Оқытутүрлерін, әдістеріменқұралдарыноданәріжетілдіріп, тиімдітәсілдердінәтижеліқолданудыңжолдарыніздестірулеріқажет.

Компьютерлікжәнеинтерактивтіқұралдарарқылыжасалыпжатқаноқытупроцесіоқушыныңжаңашаойлауқабілетінқалыптастырып, олардыжүйелікбайланыстармензаңдылықтардытабуғаитеріп, нәтижесінде – өздерініңкәсібипотенциалдарыныңқалыптасуынажолашукерек.Бүгінгітаңдағыақпараттыққоғамаймағында, оқушылардыңойлауқабілетінқалыптастыратынжәнекомпьютерлікоқытуісіндамытатынжалпызаңдылықтардантарайтынпедагогикалықтехнологиялардығанатиімдідепсанауғаболады.

Оқушылардыңинтерактивтіқұралдаркөмегіменқалыптасатынжәнежүзегеасырылатынойлауқабілетібұрынғытехнологияларарқылыберілетінойлаужүйесіненөзгешеболатындықтан, текойлауқабілетітүсінігіғанаемес, қабылдау, естесақтаужоғарғыдеңгейдеболад.

Интерактивтіоқыту – көпқырлықұбылыс. Білімалушыбелгілібірпедагогикалықмәселенішешудеөзініңбілетінінесінетүсіреді, білімінбасқалардыңидеяларыментолықтырады, жаңатәсілдердімеңгереді, өзініңстратегиялықбағытынанықтайды. Субъектілерарасындағыбірдейбелсендігінжағдайындаөтетінмұндайбілімалупроцесібірмезгілдебірнешеміндеттішешеалады: танымдық, коммуникативтік, дамытушылық, иньеллектуалдықсоныменбіргебілімдіәлеуметтендіру, демократиялау, гумандандыру. Бұлқазірқұзырлылықдепаталыпжүргенжаңабасымдылықтар.

Білімдіарттырудықазіргіқолданыстағыпедагогикалықтехнологиялардыпайдалануғаболатынынөзтәжірибемізгесүйеніптолықайтааламыз. Олардыңбасқажеке, топтық, ұжымдықжұмыстаржүргізу, оқытудыңинтерактивтіәдістеріненгізужұмыстыңтиімділігінарттырады. Интерактивтіоқытудиалог, полилогжағдайындажаңабілімдімеңгеругебағыталғанбірлескентанымдықәрекет.

АлМ.В.Кларин: Интерактивтіоқытудыңтиімділігіинтерактивтіойындарменжаттығуларғанегізделген,-дегенойынайтады. Кларинніңанықтамасыбойыншақазіргіоқуүрдісіинтерактивтіәдістергенегізделгендіктенбұлұғымдыжиікездестіругеболады. Интерактивтіоқытуағылшынтіліненаударғандаinteractive learning арнайы ұйымдастырылған оқушы мен мұғалімнің бірлескен іс-әрекеті және ол ойындар мен жаттығуларға негізделген. Интерактивті оқытудың негізі тікелей оқушылардың оқу ортасымен байланысты. Бұл ұғымды терең түсіну үшін әсіресе оқушылардың іс-тәжірибесін білім алудың қайнар көзі деп түсіну керек. Дәстүрлі оқытуда мұғалім оқу ақпаратын «фильтр» секілді өзінен өткізіп оқушыға жеткізеді, ал интерактивті оқуда көптеген ақпарат басылымдары  іс-әрекетке көмекші рөлін атқарады.

  Интерактивті оқытуда сабақ өткізу кезінде мұғалім кеңесші, серіктес рөлін атқарады. Ал топ белсенді түрде әрекет ете отырып, бірін-бірі қолдау, толықтыру арқылы сұхбат құруға үйренеді.Екі оқушының сұхбатына үшіншісі де араласа алады. Ол қарсы топтың оқушысы болуы да мүмкін. Қарсы топтан болғандықтан ол сұхбатқа өзінің сұрағымен немесе екі оқушының сұхбатында айтылмаған тақырыпқа қатысты тың дерегімен де кіре алады.Мұны полилог дейді. Бұл білім алуды жеделдетеді және кездескен қиындықтарды жеңуге көмектеседі.

Бүгінгі таңда жаңа технологияның әдіс-тәсілдер топтамасына дендеп енген интерактивтік оқыту әдіскер ғалымдардың назарын өзіне барынша аударып отыр. Себебі, бұл әдіс оқушының бойында төмендегідей әдет- дағдыларды қалыптастырады:оқушы өзін-өзі батыл, еркін сезінеді.

Үйреніп жатқан пәнге деген қызығушылығы артады.Яғни, өз қажеттілігі үшін үйренуге ынтасы артады; өзіне бөлінген тақырып бойынша сөйлеу ьллбүкіл түйсігін, сезімін белгілі бір мәселеге жұмылдыруға үйренеді; оқушылар топ болып, жұп болып әрекет етуге үйренеді.

   Бұл тәсілмен өткізілген сабақта мұғалім әр оқушыға жеке көңі бөле алады. Себебі әрбір оқушының жеке өзіне ғана бөлінген тапсырмасы болады. Мұнда әр оқушы өз жұмысының нәтижелі болуын көздейді. Сөйте тұра олар, топ болып, жұп болып жұмыс істейтіндіктен бірлескен әрекеттерінің де жеткіліктң боуын мақсат етеді. Сондықтан білімі төмен оқушылар озат оқушылардан кей жерлерде тапсырманың орындалу барысынан көмек алса, ал озат оқушылар топтың әрекетте артта қалмауы үшін серіктесіне көмек береді. Осыайша интерактивті оқыту оқушыларды мәселені бірігіп шешуге үйретеді. Бірігіп жұмыс істеу әрі жеңіл, әрі қызық, әрі тиімді.

  Қорыта келгенде интерактивті оқытуды оқу-тәрбие үрдісінде пайдаланғанда оқушыны субъект тұрғысынан қарастырғанда оқытудың нәтижелі білімнің сапалы болатындығы және ең бастысы, оқушылардың пәнге деген жауапкершілігі, қызығушылығы артып, оқушының өз бетінше жұмыс істеуге ынтасы аянып, ізденушілік-шығармашылық зерттеушілік қабілеттері артады.

1.3. ИНТЕРАКТИВТІ ТАҚТАМЕН ЖҰМЫС

Интерактивті тақта дегеніміз не?

  Интерактивті тақта – бұл компьютердің қосымша құрылғыларының бірі және де дәріс берушіге немесе баяндамашыға екі түрлі құралдарды біріктіретін: ақпараттың кескіні мен қарапайым маркер тақтасын біріктіретін құрал. ОлACTIVstudio программасы арқылыіске қосылады. Бүгінгі күні бірнеше интерактивті тақта түрлері бар. Олардың ішінде білім саласында қолданып жүргендеріне қысқаша шолу жасайық.

ACTIVboard –ACTIVstudio программасы арқылы іске қосылады, бұл құрылғы компьютер, мультимедиялық проектор және ақпаратты енгізуге арналған активті қаламнан тұрады. Активті қалам дегеніміз не?