Што неабходна зрабіць, каб атрымаць залік?

ПАЛІТАЛОГІЯ

ВУЧЭБНА-МЕТАДЫЧНЫ ДАПАМОЖНІК

МЕНСК, 2012

ВЫКЛАДЧЫК: сп. СЯРГЕЙ РУСЕЦКІ

___________________________________________________________________________________

КАФЕДРА ГУМАНІТАРНЫХ ДЫСЦЫПЛІН: Аўд. 311 пр. Незалежнасці, 81 Менск

КАФЕДРА ПРАЦУЕ: 9.00-13.00, 14.00-18.00 ПН-ПТ

ТЭЛЕФОН КАФЕДРЫ: (017) 331-29-74

E-MAIL ADDRESS: rusiecki.s@gmail.com

(Важна! Калі ласка, пастаўце ПАЛІТАЛОГІЯ ЗАВОЧНІКІ 2012 ў радок тэмы, каб пазбегнуць спаму і надаць Вашаму лісту належную ўвагу)

SKYPE: rusiecki_siarhiej

___________________________________________________________________________________­_

“Чаму я гэтак моцна захапляюся палітыкай? <…> А чаму ж гэта я не павінен ёю захапляцца? Якая слепата, якая глухата, якая ідэалагічная тупасць былі б здольныя перашкодзіць мне захапіцца, напэўна, найбольш важным прадметам для нашага існавання, гэта значыць грамадствам, у якім мы жывем, гаспадарчымі адносінамі, у якіх яно існуе, і сістэмай улады, якая вызначае тыя законныя ўзоры дазволенага і забароненага, якія ў адпаведнасці з вызначанымі правіламі кіруюць нашымі паводзінамі? Бо, у рэшце рэшт, сама сутнасць нашага жыцця складаецца з палітычнай жыццядзейнасці грамадства, у якім мы знаходзімся”

Мішэль Фуко (Michel Foucault)

АПІСАННЕ
Палітыка ў сучасным грамадстве з’яўляецца непазбежнай часткай жыцця.

Мы павінны вывучаць праявы палітычнага на ўсіх узроўнях: індывідуальным, групавым, нацыянальным і міжнародным.

Вы зможаце пазнаёміцца з асноўнымі паняццямі паліталогіі, зможаце даведацца аб розных пытаннях, якія вывучае навука пра палітыку, удасканаліць сваё крытычнае мысленне, развіць навыкі чытання спецыяльных тэкстаў.

МЭТЫ І ЗАДАЧЫ КУРСА

Мэтамі курса з’яўляюцца:

ü атрыманне пэўнай сістэмы ведаў пра палітычнае;

ü развіццё здольнасцей да творчага, крытычнага ўспрымання з’яў, ідэй, тэндэнцый, сімвалаў, феноменаў палітыкі;

ü асэнсаванне галоўных праблем сучаснага грамадства.

Задачы па рэалізацыі мэтаў:

ü разгляд асноўных напрамкаў палітычнай думкі, сацыяльнай філасофіі, якія адлюстроўваюць сутнасныя аспекты палітыкі, сацыяльнага ўзаемадзеяння ў палітычнай сферы;

ü выяўленне агульных заканамернасцей палітычнай сферы жыцця грамадства, яе структуры;

ü вывучэнне паліталагічных тэкстаў;.

У выніку засваення курса студэнт павінен ведаць:

ü асноўныя пазіцыі, прынцыпы і метады паліталогіі, якія забяспечваюць разуменне сферы палітычнага;

ü структуру палітычнай сферы;

ü палітычныя праблемы сучаснасці.

КАЛЯНДАР АКТЫЎНАСЦІ І РАСКЛАД ЗАНЯТКАЎ. ТЭМАТЫЧНЫ ПЛАН

АРГАНІЗАЦЫЯ

Вашая асноўная актыўнасць будзе пазааўдыторнай. Уважліва стаўцеся да планавання свайго часу з улікам максімы “Чым больш справаў – ты больш паспяваеш”. Чытайце і пішыце болей. Думайце.

Што неабходна зрабіць, каб атрымаць залік?

1. Для прывілеяваных трэба будзе толькі:

- прачытаць дзве кнігі (гл. ніжэй КОЛА ЧЫТАННЯ);

- вывучыць Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь і палітычныя тэрміны з ТЭЗАЎРУСА  (гл. ніжэй) і паспяхова напісаць тэст па іх (не меней за 60% правільных адказаў).

2. Для аўтсайдэраў:

- прачытаць дзве кнігі (гл. ніжэй КОЛА ЧЫТАННЯ);

- вывучыць Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь і палітычныя тэрміны з ТЭЗАЎРУСА (гл. ніжэй) і паспяхова напісаць тэст па іх (не меней за 60% правільных адказаў)

- падрыхтавацца па ПЫТАННЯХ ДА ЗАЛІКА згодна з праграмай (гл. ніжэй).

Параграф КОЛА ЧЫТАННЯ акрамя таго, што рэкамендуе Вам выбраць дзве абавязковыя кнігі для прачытання, мае на мэце таксама прапанаваць для чытання цікавую, на думку выкладчыка, літаратуру. Такую ж мэту пераследую і параграф ФІЛЬМЫ.

ПАДРУЧНІКІ, НАВУЧАЛЬНЫЯ ДАПАМОЖНІКІ, ХРЭСТАМАТЫІ

Анталогія сучаснай палітычнай філасофіі / Укладанне і ўводзіны Янаша Кіша; пер. з анг. І. Карпікава, В. Лук’янава, В. Вайткевіч; пад рэд. У. Роўды. – Мінск: Тэхналогія, 1999. – 461 с.

Дзюрасэль, Ж.-Б. Еўропа з 1815 года да нашых дзён: Палітычнае жыццё і міжнародныя адносіны. – Мн.: Беларус. Фонд Сораса, 1996. – 375 с.

Дэбаш, Ш. Уводзіны ў палітыку / Шарль Дэбаш, Жан-Мары Пант’е; Пер. з фр. А. Істомін і інш. – Мн.: ЭўроФорум: Беларус. Фонд Сораса, 1996. – 620 с.

Хайніцка, К. Гісторыя палітычных і праўных тэорый / Крыстына Хайніцка, Генрык Альшэўскі; Пер. з польск. Уладзіміра Маруціка. – Мінск: Медисонт, 2007. – 312 с.

Штайнер, Ю. Еўрапейскія дэмакратыі / Юрг Штайнер; Пер. з англ. І.Карпікава. – Мн.: Лекцыя; Беларус. Фонд Сораса, 1996. – 350 с. 

Эрш, Ж. Філасофскае здумленне: Гісторыя заходняй філасофіі / Пер. з фр. С. Барысевіча. – Мн.: ЭўраФорум; Беларус. Фонд Сораса, 1996. – 392 с.

КОЛА ЧЫТАННЯ

Шмат чытаць – цікава і карысна. Да заліка неабходна прачытаць дзве кнігі (творы, артыкулы) з прапанаваных спісаў (па адной (адным) са спісу А і спісу Аа адпаведна). Кантроль за прачытаннем ажыццяўляецца на заліку. Неабходна прадаставіць відавочныя і неаспрэчныя доказы глыбокага знаёмства з абранымі тэкстамі, што можа выражацца як у здольнасці трымаць размову аб прачытаным з выкладчыкам на належным узроўні, так і ў іншых формах (дзённік, канспектаванне і г.д.). Любыя сродкі маніпулявання і падману будуць адхілены, пры такіх спробах наіўна разлічваць на атрыманне заліка. Калі Вы не прачыталі дзвюх кніг – можаце быць упэўнены, што Вы яго не атрымаеце. Карысна верыць у справядлівасць, але, калі Вы выкладчык скажа Вам, што Вы кніжак не чыталі, а Вы будзеце настойваць на адваротным, то лепш пагадзіцца з выкладчыкам. Калі Вам цяжка выбраць, што чытаць, заўсёды можна параіцца з выкладчыкам (у тым ліку і сродкамі электроннай сувязі).

Спіс А. Агульнавядомыя тэксты, якія выдаваліся асобнымі выданнямі і ў зборніках, некаторыя шматразова, яны лёгка знаходзяцца на розных зразумелых Вам мовах свету ў электронных версіях на сеткавых рэсурсах:

Карл Ясперс (Jaspers, 1883 – 1969)

1931: Die geistige Situation der Zeit / Духоўная сітуацыя эпохі / Духовная ситуация времени

1949: Vom Ursprung und Ziel der Geschichte / Вытокі і мэта гісторыі / Истоки истории и ее цель

1958: Wahrheit, Freiheit und Friede / Ісціна, свабода і мір / Истина, свобода и мир

Макс Вэбэр (Weber, 1884 – 1920)

1905: Die protestantische Ethik und der «Geist» des Kapitalismus / Пратэстанцкая этыка і дух капіталізму / Протестантская этика и дух капитализма

Макс Горкгаймар (Horkheimer, 1895 – 1973)

1947 (разам з Т.Адорна): Dialektik der Aufklärung. Philosophische Fragmente / Дыялектыка асветы / Диалектика просвещения

Герберт Маркузэ (Marcuse, 1898 – 1979)

1964: One-Dimensional Man / Аднамерны чалавек / Одномерный человек

Фрыдрых Гаек (Hayek, 1899 – 1992)

1944: The Road to Serfdom/ Шлях у рабства / Дорога к рабству

http://www.libertarium.ru/l_lib_road

Эрык Эрыксан (Erikson, 1902 – 1994)

1950: Childhood and Society / Дзяцінства і грамадства

Тэадор Адорна (Adorno, 1903 – 1969)

Гл. Горкгаймара

Мілаван Джылас (Djilas 1911 – 1995)

1961: Nova klasa / Новы клас / Новый класс

Альбер Камю (Camus, 1913 – 1960)

1951: L’Homme révolté / Чалавек, які бунтуе / Бунтующий человек

Роберт Даль(Dahl, 1915)

1989: Democracy and Its Critics/ Дэмакратыя і яе крытыкі / Демократия и ее критики

Дэніэл Бэл (Bell, 1919 – 2011)

1973: The coming of post-industrial society: A venture of social forecasting / Постіндустрыяльнае грамадства. якое набліжаецца / Грядущее постиндустриальное общество

1976: The cultural contradictions of capitalism / Культурныя супярэчнасці капіталізму / Культурные противоречия капитализму

Эрнст Гелнэр (Gellner, 1925 – 1995)

1983: Nations and Nationalism / Нацыі і нацыяналізм / Нации и национализм

http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Polit/gelln/index.php

Герман Гакен (Haken, 1927)

1995: Die Selbstorganisationsgesellschaft / Грамадства, якое самаарганізуецца / Самоорганизующееся общество

http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Polit/Article/Hak_SamOb.php

Сэмюэл Гантынгтан (Huntington, 1927 – 2008)

1996: The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order / Сутыкненне цывілізацый і пераўтварэнне новага сусветнага парадку / Столкновение цивилизаций и преобразование мирового порядка

2004: Who Are We? The Challenges to America’s National Identity / Хто мы? Выклікі амерыканскай нацыянальнай ідэнтычнасці / Кто мы? Вызовы американской национальной идентичности

http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Polit/Hant/index.php

Ёзэф Ратцынгер(Ratzinger, 1927)

2002: Дактрынальная нота, якая датычыць некаторых пытанняў удзелу католікаў ў палітычным жыцці / Доктринальная нота, касающаяся некоторых вопросов участия католиков в политической жизни

Элвін Тофлер(Toffler, 1928)

1970: A Future Shock / Шок будучыні / Шок будущего

http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Culture/Toff_Shok/index.php

1980: The Third Wave / Трэцяя хваля / Третья волна

http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Culture/Toffler/_Index.php

Юрген Габэрмас (Habermas, 1929)

2004: Die Zukunft der menschlichen Natur. Auf dem Weg zu einer liberalen Eugenik? / Будучыня чалавечай прыроды. На шляху да ліберальнай еўгенікі? / Будущее человеческой природы: На пути к либеральной евгенике?

Джордж Сорас (Soros, 1930)

1997: The Capitalist Threat / Капіталістычная пагроза / Капиталистическая угроза

http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Polit/Article/sor_kapugr.php

Майкл Ўолцэр(Walzer, 1936)

1988: The Company of Critics / Кампанія крытыкаў / Компания критиков

http://www.owl.ru/win/books/kritiki.htm

1997: On Toleration / Пра талерантнасць / О терпимости

http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Polit/Walzer/intro.php

Бенедыкт Андэрсан(Anderson, 1936)

1991: Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism / Уяўныя супольнасці: Роздум пра паходжанне і распаўсюджанне нацыяналізму / Воображаемые сообщества: Размышления об истоках и распространении национализма

http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Sociolog/anders/index.php

Фрэнсіс Фукуяма (Fukuyama, 1952)

1992: The End of History and the Last Man / Канец гісторыі і апошні чалавек / Конец истории и последний человек

1999: The Great Disruption: Human Nature and the Reconstitution of Social Order/ Вялікае разбурэнне: Чалавечая прырода і аднаўленне сацыяльнага парадку / Великий разрыв

Спіс Аа. Спіс па тэмах беларусікі, усходнееўрапеістыкі, посткаланіяльнай думкі

Зорачкай (*) пазначаны назвы апублікаваных перакладаў, дадзеныя перакладчыкамі

Ігнат Абдзіраловіч (1896 – 1923)

1921: Адвечным шляхам

Ежы Гедройц(Giedroyc,1906 – 2000)

1994: Autobiografia na cztery ręce / Аўтабіяграфія на чатыры рукі / Автобиография в четыре руки

Чэслаў Мілаш (Miłosz , 1911 – 2004)

1953: Zniewolony umysł / Скуты розум / Порабощенный разум

1981: Dialog o Wilnie / Дыялог пра Вільню / *Вильнюс как форма духовной жизни (разам з Томасам Венцлавам)

Сямён Падокшын(1931 – 2004)

2000: Беларусь: Фрагменты гісторыі свабоды

Эва Томпсан (Tompson, 1937)

2000: Imperial Knowledge: Russian Literature and Colonialism / *Песняры імперыі: Расейская літаратура і каланіялізм / *Имперские знания: русская литература и колониализм

Пятро Садоўскі(1941)

2008: Мой шыбалет

Валянцін Акудовіч (1950)

2007: Код адсутнасці: асновы беларускай ментальнасці

Таццяна Процька(1951)

2002:Становление советской тоталитарной системы в Беларуси (1917-1941гг.) / Станаўленне савецкай таталітарнай сістэмы ў Беларусі (1917-1941гг.)

Мікола Рабчук(Рябчук, 1953)

Імперський виклик, націоналістична відповідь: протистояння двох ідеологій / *Імпэрскі выклік, нацыяналістычны адказ: супрацьстаяньне дзвюх міталёгій

Вячаслаў Ракіцкі(1953)

2006: Беларуская Атлянтыда. Рэаліі й міты эўрапейскай нацыі

2010: Беларуская Атлянтыда. Міты і брэнды калянізаванай нацыі

Сяргей Дубавец (1959)

2005: Праект Беларусь

Юрый Андруховіч(Андрухович, 1960)

1992: Московіада / Маcкавіяда / Московиада

Яраслаў Грыцак(Грицак, 1960)

1998: Східна Европа як інтелектуальна конструкція / *Усходняя Эўропа як інтэлектуальная канструкцыя / Восточная Европа как интеллектуальная конструкция

Аксана Забужка(Забужко, 1960)

1998: Прощання з імперією: кілька штрихів до одного портрета / *Развітанне з імперыяй: некалькі рысак да аднаго партрэту / Прощание с империей: несколько штрихов к одному портрету

2005: Let my people go

Сяргей Навумчык(1961)

2007: Сем гадоў Адраджэньня, або Фрагмэнты найноўшай беларускай гісторыі (1988-1995)

Сяргей Санько(1962)

1997: Беларусь: паміж Поўднем і Поўначчу. Падставовыя складнікі аўтэнтычнага мэтапалітычнага дыскурсу

Юлія Чарняўская(1962)

2010: Белорусы: от “тутэйшых” к нации / Беларусы: ад “тутэйшых” да нацыі

Ігар Бабкоў(1964)

Сярэдняя Эўропа – нова мадэрнасьць

Этыка памежжа: транскультурнасьць як беларускі досьвед

Сэргій Жадан (1974)

2000: Гімн демократичної молоді / Гімн дэмакратычнай моладзі / Гимн демократической молодежи

2010: Ворошиловград / Варашылаўград / Ворошиловград

Пятро Рудкоўскі (1978)

2007: Паўстанне Беларусі

ФІЛЬМЫ

Міжнародныя адносіны

Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb

Доктар Стрэйнджлаў, або Як я перастаў хвалявацца і палюбіў бомбу (Stanley Kubrick, Вялікабрытанія, 93 хв., 1964 )

http://www.kinopoisk.ru/level/1/film/334/

Адна з самых вядомых стужак сусветнага кіно. У 2006 годзе па апытанні часопіса «Прэм'ер» патрапіла ў лік пяцідзесяці найвялікшых камедый за ўсю гісторыю. Фільм высмейвае  гульню палітыкаў, вар'яцтвы і амбіцыі ваеншчыны. Чорная камедыя  аб балансаванні свету на краі прорвы перад пагрозай ядзернай вайны. Стужка стваралася ў часы Карыбскага  крызісу.

The World at War

Свету у вайне (Вялікабрытанія, 1973-74).

26-серыйны брытанскі фільм пра Другую сусветную вайну з багатым выкарыстаннем кінахронікі і сведчанняў палітыкаў-відавочцаў, даследчыкаў

The Atomic Cafe

Атамная кавярня (ЗША, 92 хв., 1982)

http://www.kinopoisk.ru/level/1/film/202305/

Гісторыя халоднай вайны, амерыканскай "ядзернай" прапаганды. Фільм цалкам  складаецца з ваенна-прапагандысцкіх ролікаў 40-х-50-х гадоў, тэле-і радыё-шоў, мультфільмаў і цяпер ужо забытых "песень пра бомбу", якія у тыя часы штодня прысутнічалі ў эфіры.